Boeken voor onder de kerstboom

Kerst en oudjaar. De ideale tijd om rustig eens een boek te lezen. DUB heeft een stapel boeken gevonden die onlangs door medewerkers of studenten van de UU zijn geschreven of gaan over het studentenleven. Van thriller tot historisch onderzoek.

Studentenmoord in de Dom 

Moord in de Dom, Rom MolemakerOp een grafzerk midden in de Domkerk ligt een jongeman, ruggelings uitgestrekt, met zijn ogen gericht op de gewelven boven hem. Het blijkt Vincent Brinkhof te zijn, de jonge, veelbelovende student muziekwetenschappen en tenor in de Domcantorij. Zo begint de literaire triller Moord in de Dom van Rom Molemaker.

De roman is een echte whodunit. De vraag is wie de dood van deze student op zijn geweten heeft. De hoofdfiguur is Peter Storm, een overspannen leraar die vrijwilligerswerk doet bij de Domcantorij, het koor waarin hij ook zelf zingt. Als hij foto’s gemaakt heeft op het dak van de kerk, vindt hij het levenloze lichaam van de student. Zo raakt hij betrokken bij de ontrafeling van het mysterie.

Als de plot zich ontwikkelt, krijgen we veel mee van het wel en wee van de cantorij. Het koor geeft vaak gratis optredens op zaterdagmiddagen in de Domkerk en moet daarvoor zeer regelmatig oefenen. Het is een gevarieerde groep mensen met zingen als gemeenschappelijke ambitie. Zo’n cantorij heeft zijn dynamiek, waarbij liefde, ambitie en jaloezie terugkerende thema’s zijn.

Rondom de Dom
Het leuke van de roman is dat alles zich afspeelt in de omgeving van de Dom. Ze gaan wat drinken in Broers, fietsen door de Lange Nieuwstraat naar een pandje op de Nieuwegracht en er is een achtervolgingsscène nabij de copyshop bij de Drift.

Je zou verwachten dat je ook een inkijkje krijgt in het studentenleven. Dat blijft echter vrij beperkt. Hier blijft de 66-jarige auteur hangen in clichés. Zo is de studentenkamer van student Sjoerd een totale chaos. De kamer is volgebouwd met tweedehands meubelen in uiteenlopende stijlen. Van die meubelen waarmee je studenten met een bakfiets door de stad ziet rijden. En zoals bij veel van zijn leeftijdgenoten draait het leven van de studenten volgens de auteur om stereo-surround, geavanceerde games en informatie.

De student in kwestie, een vriend van de vermoorde Vincent, drinkt in het boek voortdurend een biertje uit de fles. Hij heeft een zwart leren jack, een verschoten spijkerbroek, is slecht geschoren en heeft lang haar in een staartje. Er is nog een tweede type student in het boek. Op het Pausdam loopt Peter Storm een groepje studentes tegen het lijf. “Vrolijke, heldere grietjes met snelle jasjes en paardenstaarten die zonder gêne midden op de straat de doorstroming belemmeren.”

Spannend...
Toch lukt het Molemaker wel de spanning rond de hoofdvraag op te bouwen. Wie heeft de student vermoord? Moeten we het zoeken bij de geheimzinnige hulpkoster, is het de aantrekkelijke Maria uit de cantorij waar Vincent mee flirtte hoewel hij homo was of zou het te maken hebben met het mysterieuze manuscript van een onbekend muziekstuk van de zeventiende-eeuwse Jan Pieterszoon Sweelinck dat in de Domkerk verborgen zou liggen en dat Vincent op het spoor was? De ontdekking van de dader moet Storm bijna bekopen met zijn eigen leven. (Ries Agterberg)

Rom Molemaker, Moord in de Dom. 2011. Uitgeverij Bruna, 14,95 euro

 

Het gewapend verzet ontmaskerd

De Afrekening, Maarten van BuurenNSB’er Lein Francke en zijn zoon Jaap worden twee dagen na de bevrijding opgepakt door leden van de Binnenlandse Strijdkrachten. Verzetslieden – de geschiedenis ingegaan als helden - ontpoppen zich als martelende gevangenisbewaarders. Fictie? Nee, De Afrekening is een waargebeurd verhaal.

Toen ik schrijver en hoogleraar Franse letterkunde Maarten van Buuren deze lente interviewde naar aanleiding van zijn eerste literaire roman Iris, zat hij al tot over zijn oren in de archiefstukken. Geboren en getogen in Maassluis waren de oorlogsverhalen over de familie Francke en verzetsheld Piet Doelman hem welbekend. Verhalen van naaste familieleden deden hem echter twijfelen aan de heldendaden van Doelman en consorten. In archieven vond hij de ontluisterende waarheid.

Dit voorjaar schetste Van Buuren zeer beeldend een geschiedenis van de naoorlogse maanden die in mijn oren zo verfilmd kon worden door niemand minder dan Paul Verhoeven. Het boek dat sinds vorige maand in de winkel ligt, leest trager dan verwacht. De oorzaak: lange zinnen met veel tussenzinnen waarin veel informatie is verwerkt.  

Nauwkeurig
Van Buuren wil duidelijk een goed tijdsbeeld neerzetten. Minutieus vertellen hoe Maassluis en haar inwoners er in mei 1945 uitzagen. Heel precies de relaties schetsen tussen de vele personages die een rol in deze geschiedenis spelen. Heel nauwkeurig de verslagen uit archieven en dagboeken van dorpsbewoners volgen om op die manier te bewijzen dat hij niet een mening verkondigt, maar de waarheid beschrijft: de helden waren zo vlak na de bevrijding en eigenlijk ook tijdens de oorlog helemaal niet zo heldhaftig.

De zoektocht naar de waarheid begint bij de familie Francke die openlijk fout was in de oorlog. Toen Piet Doelman, een bekende van de Franckes en de hoogste baas van de binnenlandse Strijdkrachten in het district Zuid-Holland-Zuid, na een gevangenschap vrij kwam, was hij uit op wraak. Hij vierde zijn vrijlating in Maassluis en richtte zijn woede op NSB’ers op zoon Jaap Francke.

Omdat Jaap te ziek was nam hij genoegen met diens vader. Doelman ondervraagt de vader over het gedrag van de zoon. Als deze niet met een bevredigend antwoord komt, gebruikt hij zijn vuisten en voeten om de vader te stompen en te schoppen om zo de ‘waarheid’ boven tafel te krijgen. Daarna deden ook de drie adjudanten van Doelman hieraan mee. Met zijn vieren sloegen ze op Francke in tot deze in elkaar zakte. Het was de dag dat de moffenmeiden van het dorp werden kaalgeschoren en gras moesten eten.

Fout
Hierna kijkt Van Buuren terug. Wat had Francke op zijn geweten en wat voor werk deed Doelman? Francke mocht dan wel heulen met de vijand, maar waar bestond het verzetswerk van Doelman uit? De daden van Doelman blijken niet zo verheffend, zegt Van Buuren. Uit naam van het verzet werd gemarteld en gestolen, maar de buit kwam vaak in de zakken van de verzetslieden zelf terecht. Dat kwalijke praktijken niet aan het licht kwamen, komt door de leugens die de verzetslieden jarenlang verspreiden, schrijft hij. 

Het boek leest misschien niet zo snel, maar is wel spannend. En hoewel je geneigd ben Maarten van Buuren op zijn bronnen te geloven, schrijft de Groningse historicus Herman Langeveld in dagblad Trouw dat je daarmee moet oppassen. Van Buuren heeft volgens hem een zeer eenzijdig boek geschreven om wraak te nemen op Doelman. Daarmee doet hij de waarheid geweld aan. (Gwenda Knobel)

Maarten van Buuren, De afrekening, ontmaskering van het gewapend verzet, Uitgeverij Lemniscaat, 19,50 euro.

 

Als Bin Laden terecht had moeten staan

Amerika versus Bin LadenIedereen verdient een eerlijk proces, vindt strafpleiter en UU-hoogleraar Internationaal Strafrecht Geert-Jan Knoops. Maar niet iedereen krijgt het. Zoals Osama Bin Laden, het vermoedelijke brein van de aanslagen van 11 september 2011. Met de nadruk op vermoedelijk, want helemaal sluitend is het bewijs nooit geweest, zo schrijft Knoops in Amerika versus Bin Laden.

Het boek beschrijft het proces dat Bin Laden nooit gekregen heeft. Een Iffy history noemen Engelstaligen dat zo mooi. “Wat als…” Knoops is de rechtbankverslaggever en de lezer is de jury. Of Bin Laden veroordeeld wordt, laat Knoops in het midden. De lezer mag op basis van het beschikbare bewijs zelf een oordeel vellen.

Kroongetuige
Spannend wordt het boek als de eerste kroongetuige ten tonele komt: Khalfan Ghailani, de chefkok van Bin Laden. Die beweert dat Bin Laden de aanslagen van 9/11 heeft voorbereid, maar, zo geeft hij toe, rechtstreeks uit de mond van Osama heeft hij het niet gehoord. Zijn verhaal rammelt aan alle kanten. En o ja, is hij Ghaliani niet gemarteld door de CIA? De advocaat van Bin Laden haalt de getuigenis van Ghaliani vakkundig onderuit.

Als later George W. Bush door de verdediging wordt opgeroepen, komt het boek tot een hoogtepunt. De lichaamstaal tussen de kemphanen - de provocerende Bin Laden en zijn advocaat, de ongemakkelijke Bush die de blikken van Bin Laden mijdt – wordt prachtig beschreven door Knoops.

De werkelijke helden van het boek zijn openbaar aanklager Harvey Berenson en Imran Hanafy, de advocaat van Bin Laden. Het is smullen van hun slinkse maniertjes, vooral die van Hanafy, om de jury te beïnvloeden. (Ernst-Jan Hamel)

Geert-Jan Knoops, Amerika versus Bin Laden, Uitgeverij Balans, 14,95 

 

Boekrecensies die al eerder op DUB zijn verschenen:

Anna Korterink was klaar met haar bachelor Taal- en Cultuurstudies en wilde een master Journalistiek in Amsterdam gaan doen. Maar door een administratief verschil van mening, kon ze daar niet terecht. Ze doodde de tijd met bezoeken aan strafzaken. Dat resulteerde in het boek Bij de rechtbank.

De Utrechtse historicus Mathieu Segers publiceerde het tweede deel van de dagboeken van Max Kohnstamm, een van de founding fathers van Europa. Wat Europa nu nodig heeft, is een nieuwe visionair, zegt Segers.  Diep Spel. De Europese dagboeken van Max Kohnstamm. September 1957 – Februari 1963.

Voor wie zijn of haar boek mist in dit verhaal: in het nieuwe jaar volgen nog een paar titels. Een van die boeken is van Denise de Ridder over 'De grote voedsel verleiding'.

Tags: boek

Advertentie