Hanneke van Eijken mixt juridische taal met de fantastische poëzie

Taal in het recht is er om een zekere orde te scheppen, poëzie schept een hele nieuwe orde. Hanneke van Eijken doet beide.  Zij heeft succes als dichteres en hoopt als jurist binnenkort te promoveren. Donderdag treedt ze op tijdens de literaire nachtclub als een van de genomineerden  voor het beste poëziedebuut.

Voor Hanneke van Eijken zijn het bijzondere weken. Op 5 juni treedt ze op tijdens de literaire nachtclub in Utrecht, samen met de vier andere genomineerden van de C. Buddinghprijs. Over een week hoort ze of ze deze literaire prijs voor het beste Nederlandstalige poëziedebuut heeft gewonnen. Tegelijk is ze druk bezig met de voorbereiding van haar promotie. Het proefschrift is afgerond en binnenkort zal ze in het academiegebouw promoveren. Genoeg reden om Hanneke te vragen naar haar dichterschap en de combinatie met haar carrière als rechtsonderzoeker.
In hoeverre is er een verband tussen jouw werk bij de rechtenfaculteit en het dichterschap?
“Mijn liefde voor taal verklaart ook de keuze voor rechten en zeker Europees recht. Taal is immers het belangrijkste instrument om recht vorm te geven. Het interpreteren van wetteksten en rechtspraak heeft in die zin ook iets poëtisch. Nu zijn mijn juridische teksten wel anders dan mijn gedichten, maar ergens lijkt het erg op elkaar; het interpreteren van juridische teksten of het meegeven van verschillende interpretaties aan woorden in een gedicht.”
Je zegt dat uw juridische teksten anders zijn dan jouw gedichten, wat is dan de kern van jouw dichterschap?
“Taal in het recht is er om een zekere orde te scheppen, poëzie schept een hele nieuwe orde, een wereld van mogelijkheden en schopt bestaande orde op een bepaalde manier onderuit. In poëzie is alles geoorloofd. Huizen veranderen er in levende objecten, er zijn reusachtige fantasievogels in mijn gedichten. Toch moeten de beelden allemaal kloppen en is het schrijven van een gedicht als het maken van de perfecte puzzel. Alles moet in elkaar passen, maar tegelijkertijd niet voor de hand liggen.”
Hoe ben je eigenlijk met dichten begonnen?
“Ik was als kind altijd al aan het lezen en verhaaltjes aan het schrijven. Er zijn veel vakantiefoto’s van mij waarop ik in de auto, op een camping, of waar dan ook met mijn neus in een boek zit. Het maakte eigenlijk niet uit waar. Ik weet ook nog dat ik ’s avonds altijd stiekem met een zaklampje onder mijn dekbed bleef doorlezen, zodat mijn moeder niet zag dat ik niet sliep. Het eerste gedicht dat ik schreef was toen ik een jaar of elf was denk ik. Het ging over een slak die op zoek was naar een huis. Dat vond ik zelf uitermate grappig, haha.”
Jouw debuut Papieren veulens lijkt een zoektocht te zijn naar veiligheid en stabiliteit vanuit een kwetsbare positie in een snelle, ongeordende wereld. Wat is je link met dit thema?
“In Papieren Veulens is wetenschap een belangrijk thema, waarin veel meetbaar is. Maar wat niet meetbaar is, is de angst die de ik-persoon in mijn werk kan hebben. Daarom is schuilen en vestigen een rode draad in mijn bundel. Hoe verhouden mensen zich tot de onveilige wereld? Die thematiek komt voort uit mijn bijbaan in de dak- en thuislozenzorg, waar ik zes jaar tijdens mijn studie werkte. Waar ben je veilig? Hoe relatief is veiligheid?”
Je gaat binnenkort promoveren. Beïnvloedt dat elkaar?
“Ik heb de afgelopen vijf jaar aan mijn proefschrift gewerkt en lesgegeven bij de leerstoel Europees recht. En ja, het gebeurde wel eens dat ik een gedicht schreef terwijl ik aan mijn proefschrift zou moeten werken, visa versa neem ik meestal een stapel arresten van het Hof mee naar een optreden, om die te lezen in de trein of de pauze. Voor mijn werk als wetenschapper heb ik de mogelijkheid om veel te reizen. In mijn bundel zijn veel plekken die ik als jurist bezocht terug te vinden.
Ik promoveer binnenkort inderdaad op het onderwerp Europees burgerschap en de constitutionalisering van de Europese Unie. In het kort gaat mijn onderzoek in op de vraag of de Europese Unie, als internationale organisatie, steeds meer kenmerken heeft gekregen van een rechtstaat, omdat sinds 1993 iedere onderdaan van één van de Lidstaten een Europees burger is geworden. Ik heb dus niet gekeken naar de vraag of Europese burgers zich betrokken voelen bij de Europese Unie, maar juist of de Europese Unie, in juridische zin, is veranderd doordat het nu burgers heeft. Het korte antwoord daarop is dat er inderdaad veel effecten van het Europees burgerschap zijn, waar men zich niet van bewust is.”
Ga je de C. Buddinghprijs winnen?
“De jury schreef “Van Eijkens poëzie kenmerkt zich door de heldere taal en de zuiverheid in syntaxis, waarmee zij knap volle beelden weet te construeren.” Dat is eigenlijk al een enorm compliment. Dus ik zou liegen als ik zou zeggen dat ik niet wil winnen, maar tegelijkertijd voelt de nominatie dus als een enorme erkenning.”
Wat kunnen we van jou nog meer verwachten op juridisch en dichtersvlak?
“Inmiddels heb ik een baan als postdoctoraal onderzoeker bij een groot project van de Europese Commissie dat door de Universiteit Utrecht wordt gecoördineerd. In dat project, BEUcitizen, ga ik verder met onderzoek over Europees burgerschap in samenwerking met diverse universiteiten in Europa. Daarnaast blijf ik voor de klas staan en geef ik vanaf september bijvoorbeeld weer het kernvak Europees recht.
Na mijn promotie ga ik hopelijk weer flink aan het schrijven aan mijn tweede bundel. Ik heb al wel nieuw werk liggen, maar omdat ik mijn proefschrift heb afgerond, en dit voorjaar moeder ben geworden, ligt er voornamelijk een stapel nieuw werk waar ik verder aan wil schaven. Met de uitgever heb ik afgesproken dat er in 2016 een nieuwe bundel komt, en tot die tijd lekker schrijven, schaven en schrijven en deze zomer veel optreden natuurlijk.”
Hanneke van Eijken, Papieren veulens. 2013 Uitgeverij Prometheus. 17,95 euro; Meer info: www.hannekevaneijken.nl. Hanneke van Eijken treedt op tijdens de literaire nachtclub op 5 juni. samen met de andere genomineerden voor de C. Buddingprijs 2014. Verder is ze deze zomer met haar poëzie onder meer te zien op het Deventer Tuinfeest en de Gentse feesten.

Achtergrond
on 03/06/2014

Taal in het recht is er om een zekere orde te scheppen, poëzie schept een hele nieuwe orde. Hanneke van Eijken doet beide.  Zij heeft succes als dichteres en hoopt als jurist binnenkort te promoveren. Donderdag treedt ze op tijdens de literaire nachtclub als een van de genomineerden  voor het beste poëziedebuut.

Voor Hanneke van Eijken zijn het bijzondere weken. Op 5 juni treedt ze op tijdens de literaire nachtclub in Utrecht, samen met de vier andere genomineerden van de C. Buddinghprijs. Over een week hoort ze of ze deze literaire prijs voor het beste Nederlandstalige poëziedebuut heeft gewonnen. Tegelijk is ze druk bezig met de voorbereiding van haar promotie. Het proefschrift is afgerond en binnenkort zal ze in het academiegebouw promoveren. Genoeg reden om Hanneke te vragen naar haar dichterschap en de combinatie met haar carrière als rechtsonderzoeker.

In hoeverre is er een verband tussen jouw werk bij de rechtenfaculteit en het dichterschap?
“Mijn liefde voor taal verklaart ook de keuze voor rechten en zeker Europees recht. Taal is immers het belangrijkste instrument om recht vorm te geven. Het interpreteren van wetteksten en rechtspraak heeft in die zin ook iets poëtisch. Nu zijn mijn juridische teksten wel anders dan mijn gedichten, maar ergens lijkt het erg op elkaar; het interpreteren van juridische teksten of het meegeven van verschillende interpretaties aan woorden in een gedicht.”

Je zegt dat uw juridische teksten anders zijn dan jouw gedichten, wat is dan de kern van jouw dichterschap?
“Taal in het recht is er om een zekere orde te scheppen, poëzie schept een hele nieuwe orde, een wereld van mogelijkheden en schopt bestaande orde op een bepaalde manier onderuit. In poëzie is alles geoorloofd. Huizen veranderen er in levende objecten, er zijn reusachtige fantasievogels in mijn gedichten. Toch moeten de beelden allemaal kloppen en is het schrijven van een gedicht als het maken van de perfecte puzzel. Alles moet in elkaar passen, maar tegelijkertijd niet voor de hand liggen.”

Hoe ben je eigenlijk met dichten begonnen?
“Ik was als kind altijd al aan het lezen en verhaaltjes aan het schrijven. Er zijn veel vakantiefoto’s van mij waarop ik in de auto, op een camping, of waar dan ook met mijn neus in een boek zit. Het maakte eigenlijk niet uit waar. Ik weet ook nog dat ik ’s avonds altijd stiekem met een zaklampje onder mijn dekbed bleef doorlezen, zodat mijn moeder niet zag dat ik niet sliep. Het eerste gedicht dat ik schreef was toen ik een jaar of elf was denk ik. Het ging over een slak die op zoek was naar een huis. Dat vond ik zelf uitermate grappig, haha.”

Jouw debuut Papieren veulens lijkt een zoektocht te zijn naar veiligheid en stabiliteit vanuit een kwetsbare positie in een snelle, ongeordende wereld. Wat is je link met dit thema?
“In Papieren Veulens is wetenschap een belangrijk thema, waarin veel meetbaar is. Maar wat niet meetbaar is, is de angst die de ik-persoon in mijn werk kan hebben. Daarom is schuilen en vestigen een rode draad in mijn bundel. Hoe verhouden mensen zich tot de onveilige wereld? Die thematiek komt voort uit mijn bijbaan in de dak- en thuislozenzorg, waar ik zes jaar tijdens mijn studie werkte. Waar ben je veilig? Hoe relatief is veiligheid?”

Je gaat binnenkort promoveren. Beïnvloedt dat elkaar?
“Ik heb de afgelopen vijf jaar aan mijn proefschrift gewerkt en lesgegeven bij de leerstoel Europees recht. En ja, het gebeurde wel eens dat ik een gedicht schreef terwijl ik aan mijn proefschrift zou moeten werken, visa versa neem ik meestal een stapel arresten van het Hof mee naar een optreden, om die te lezen in de trein of de pauze. Voor mijn werk als wetenschapper heb ik de mogelijkheid om veel te reizen. In mijn bundel zijn veel plekken die ik als jurist bezocht terug te vinden.

Ik promoveer binnenkort inderdaad op het onderwerp Europees burgerschap en de constitutionalisering van de Europese Unie. In het kort gaat mijn onderzoek in op de vraag of de Europese Unie, als internationale organisatie, steeds meer kenmerken heeft gekregen van een rechtstaat, omdat sinds 1993 iedere onderdaan van één van de Lidstaten een Europees burger is geworden. Ik heb dus niet gekeken naar de vraag of Europese burgers zich betrokken voelen bij de Europese Unie, maar juist of de Europese Unie, in juridische zin, is veranderd doordat het nu burgers heeft. Het korte antwoord daarop is dat er inderdaad veel effecten van het Europees burgerschap zijn, waar men zich niet van bewust is.”

Ga je de C. Buddinghprijs winnen?
“De jury schreef “Van Eijkens poëzie kenmerkt zich door de heldere taal en de zuiverheid in syntaxis, waarmee zij knap volle beelden weet te construeren.” Dat is eigenlijk al een enorm compliment. Dus ik zou liegen als ik zou zeggen dat ik niet wil winnen, maar tegelijkertijd voelt de nominatie dus als een enorme erkenning.”

Wat kunnen we van jou nog meer verwachten op juridisch en dichtersvlak?
“Inmiddels heb ik een baan als postdoctoraal onderzoeker bij een groot project van de Europese Commissie dat door de Universiteit Utrecht wordt gecoördineerd. In dat project, BEUcitizen, ga ik verder met onderzoek over Europees burgerschap in samenwerking met diverse universiteiten in Europa. Daarnaast blijf ik voor de klas staan en geef ik vanaf september bijvoorbeeld weer het kernvak Europees recht.

Na mijn promotie ga ik hopelijk weer flink aan het schrijven aan mijn tweede bundel. Ik heb al wel nieuw werk liggen, maar omdat ik mijn proefschrift heb afgerond, en dit voorjaar moeder ben geworden, ligt er voornamelijk een stapel nieuw werk waar ik verder aan wil schaven. Met de uitgever heb ik afgesproken dat er in 2016 een nieuwe bundel komt, en tot die tijd lekker schrijven, schaven en schrijven en deze zomer veel optreden natuurlijk.”

Hanneke van Eijken, Papieren veulens. 2013 Uitgeverij Prometheus. 17,95 euro; Meer info: www.hannekevaneijken.nl. Hanneke van Eijken treedt op tijdens de literaire nachtclub op 5 juni. samen met de andere genomineerden voor de C. Buddingprijs 2014. Verder is ze deze zomer met haar poëzie onder meer te zien op het Deventer Tuinfeest en de Gentse feesten.

Tags: poezie

Advertentie