Hoe maak je van de UU een internationale universiteit?

Er wordt al jaren over gepraat: de Universiteit Utrecht moet een echt internationale instelling worden. Nu moeten er spijkers met koppen worden geslagen. De U-raad waarschuwt voor enkele negatieve gevolgen.

Toonaangevend onderzoek kan niet zonder internationale samenwerking en goede afgestudeerden hebben een internationale opleiding genoten. Dit gedachtengoed is verwoord in het Strategisch Plan 2016-2020 van de Universiteit Utrecht en moet nu echt in de praktijk worden omgezet. Eind 2016 zullen de eerste resultaten zichtbaar zijn.

Dat staat in het Programma Internationalisering (pdf) dat vorige week is besproken in de Universiteitsraad. Het programma laat zien dat er nog een lange weg te gaan is voordat de UU zich oprecht een internationale instelling mag noemen. Om in de eerste plaats meer buitenlandse wetenschappers en studenten te verleiden om naar Utrecht te komen, moet er binnen de muren van de UU nog veel veranderen.

Over vele onderwerpen die hierop betrekking hebben, is al veel gezegd en geschreven. Meer Engelstalige onderwijs in bachelor en master, meer Engelstalige communicatie binnen en buiten de collegezaal, een beter huisvestingsbeleid voor de collega's en studenten van over de grens en een programma voor de partner van de internationale medewerker. Om een paar voorbeelden te noemen. Nu zijn op al deze onderwerpen beleidsmedewerkers aan de slag om op centraal niveau de voorwaarden te creëren om talentvolle mensen in het buitenland te interesseren in een baan of studie aan de UU.

Het internationaliseringsprogramma staat niet op zichzelf. Faculteiten hebben al een plan klaar liggen, of zijn er mee bezig. Deze plannen moeten aansluiten op de universitaire visie. Ook staat het programma niet los van andere activiteiten zoals het vernieuwende onderwijsprogramma Educate IT, de vernieuwing van de masterprogramma’s en het diversiteitsbeleid.

Meer buitenlandse studenten in de Utrechtse collegebanken
In het onderwijs moeten meer Engelstalige cursussen, bachelors en masterprogramma’s komen. Docenten moeten hierop worden voorbereid met op maat gesneden cursussen waarin zij onder meer leren om te gaan met verschillende culturen in de collegezaal. Indien nodig krijgen ze de mogelijkheid hun Engelse taalvaardigheid bij te spijkeren.

Ook het curriculum van cursussen zal tegen het licht gehouden worden. Het vakkenpakket moet interessant zijn voor zowel internationale als Nederlandse studenten. Daarnaast is een goede marketing nodig om meer studenten van over de grens naar Utrecht te krijgen.

De universiteit wil Nederlandse studenten stimuleren een periode van in het buitenland te studeren. Bij verschillende universiteiten kunnen de studenten een aangepast programma volgen waardoor ze door hun uitstapje geen studievertraging oplopen. De UU wil graag meer van dit soort programma's in het buitenland. Studenten die niet kiezen voor een studieperiode in het buitenland, kunnen ‘internationaliseren’ door een cursus te volgen op Utrecht Summer School.

Dit jaar moeten al stappen zijn gemaakt. Zo komt er een nieuwe ‘gedragscode taal’ over de rol van het Engels en Nederlands op de universiteit. Ook wordt overlegd met studentenhuisvester SSH over de beschikbaarheid van kamers voor internationale studenten.

Meer wetenschappers trekken uit het buitenland
Met de aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden van de UU en een programma voor de meereizende partner wil de universiteit het werven van personeel in internationaal verband verbeteren.

Inhoudelijk moet er een nauwere band komen met een paar universiteiten in het buitenland. De samenwerking met Toronto en Hongkong zijn daarvan het eerste voorbeeld. De voorkeur voor nieuwe partners ligt bij instellingen die sterk zijn in het onderzoek van de strategische thema’s van de UU. Van huidige samenwerkingsverbanden wordt bekeken of deze nog voortgezet worden.

Om de Nederlandse UU-wetenschapper over de grenzen te laten kijken, wil de UU onder meer een sabbatical stimuleren.

Het vormen van een internationale gemeenschap
Het blijkt al jaren moeilijk om een echte universitaire gemeenschap te creëren, maar daar laat de UU zich niet door uit het veld slaan. Ze zet haar kaarten op een internationale universitaire gemeenschap, zowel in de binnenstad, De Uithof als de International Campus. Zo moeten studentenverenigingen zich ook richten op buitenlandse studenten en ziet de universiteit een rol weggelegd voor DUB die meer artikelen in het Engels zou moeten publiceren.

De UU wil de Engelse taal prominenter gaan gebruiken. Gekozen moet nog worden tussen ‘Engels tenzij’ of ‘altijd communiceren in beide talen’. Ook als het gaat om contacten met de pers. Om buitenlandse media te bereiken, komt er bovendien een internationaal persbeleid.

Buitenlandse studenten moeten ook na afstuderen een band blijven voelen met Utrecht. Het alumnibureau krijgt de taak te bedenken hoe dat het beste kan.

Kritiek op het Engels van Nederlandse studenten en de verdeling van werk
De studenten uit de Universiteitsraad tonen zich erg tevreden met het Engelstalige beleidsstuk. Ze plaatsen hier en daar wel kanttekeningen. Zo moeten niet alleen buitenlandse medewerkers in de gelegenheid gesteld worden een cursus Nederlands te volgen, maar ook buitenlandse studenten.

Hoewel in het verleden de Engelse taalvaardigheid van de docenten vaak in twijfel werd getrokken, vragen de studentleden nu aandacht voor het niveau van het Engels van de Nederlandse studenten. Om de kwaliteit van het onderwijs te waarborgen zouden alle studenten eenzelfde niveau Engels moeten hebben, maar dat is volgens de studenten in de praktijk niet zo. Er is verschil tussen studenten die met een 6 van het vwo afkomen of met en 9. Ook kan het Engels niet vergeleken worden tussen studenten die bijvoorbeeld Cambridge Engels hebben gedaan of van het tweetalige onderwijs afkomen.

Collegevoorzitter Marjan Oudeman ziet geen taak voor de universiteit om het Engels van de Nederlandse student op te krikken, omdat iedereen met hetzelfde niveau Engels van het vwo komt. Als een student problemen ondervindt met het Engels is het de verantwoordelijkheid van de student zelf om zijn taalvaardigheid bij te spijkeren. “Wij gaan niet het middelbaar onderwijs overnemen”,  aldus Oudeman.

De personeelsleden zien problemen met de werkverdeling wanneer zij meer buitenlandse collega’s krijgen. Door het taalprobleem zal het werk voor bijvoorbeeld bestuurlijke en coördinerende taken, eerder op de schouders van de Nederlandse collega’s terechtkomen. Puur vanwege de bekendheid met de universitaire- en Nederlandse cultuur. Dat komt ook omdat sommige hoogleraren maar een aantal jaar blijven en zich gedragen als passanten, voegt een ander personeelslid toe. Hoewel de collegevoorzitter zelf geen problemen ziet, belooft ze er aandacht aan te zullen besteden.