Pleidooi voor online colleges leidt tot flinke discussie

De Nijmeegse hoogleraar Jan Derksen pleit voor het vervangen van klassieke hoorcolleges door weblectures. Hij krijgt weinig bijval.

Derksen, klinisch psycholoog aan de Radboud Universiteit Nijmegen, opende de discussie deze week in de Volkskrant. Hij, zo zegt hij in de krant, heeft genoeg van gapende en op hun mobieltjes surfende studenten tijdens hoorcolleges.

Zijn voorstel? Schaf het klassieke hoorcollege af, en biedt deze colleges uitsluitend online aan als video. Dat past beter bij de huidige generatie studenten die is opgegroeid met gadgets en internet. En er kan ook nog flink bezuinigd worden op managers en gebouwen.

Derksens pleidooi krijgt weinig bijval in de Volkskrant van donderdag. Een van de critici is Casper Hulshof, docent Onderwijskunde aan de UU. Zijn reactie in de krant:

“Jan Derksen is vast een uitstekende onderzoeker, maar zijn mening over studeren en studenten is op zijn zachtst gezegd vreemd. Derksen heeft het over een 'nieuwe psychologische identiteit van jongeren'. Onderzoeken hebben aangetoond dat dit denken in generaties de problemen in het onderwijs niet oplost.”

“Het is ook onzin dat studenten vroeger wel opletten tijdens college. Toen werd ook volop koffie gedronken, brood genuttigd, en zelfs gebreid tijdens colleges. Daar komt bij dat in de jaren zeventig pijp werd gerookt, een bezigheid die veel aandacht vraagt. Of een college wordt gevolgd, is afhankelijk van de manier waarop een docent dat college geeft: slaapverwekkend of uitnodigend. Dat was vroeger niet anders dan nu.”

De studenten van nu hebben nog evenveel profijt van hoorcolleges op locatie als vroeger, schrijven Jeroen Janssen, eveneens onderwijskundige van de UU, en Pedro de Bruyckere (Arteveldhogeschool, Gent) in een reactie.

“Zullen de etende, kletsende en surfende studenten die Derksen beschrijft daadwerkelijk beter opletten alleen maar omdat zij zijn colleges kunnen volgen via internet? Niet waarschijnlijk. Een ongeïnteresseerde student wordt niet geïnteresseerder door een videoclip, noch wordt een oninteressant college beter doordat je het via internet kunt volgen.”

Weblectures kunnen beter ingezet worden om gerichter en intensiever contact tussen student en docent mogelijk te maken, schrijven Janssen en De Bruyckere. Het idee: studenten bekijken ter voorbereiding van een werkgroep een opname van een college. De kleinere werkgroep biedt vervolgens ruimte om in discussie gaan, vragen te stellen en opdrachten te maken onder begeleiding van een docent. De Utrechtse hoogleraar Harold van Rijen hield onlangs ook een hartstochtelijk pleidooi voor deze visie op weblectures op DUB.

Studenten zijn evenmin positief over het vervangen van hoorcolleges door weblectures. De vrees is dat bij enkel online studeren geen mogelijkheid meer is voor het persoonlijk stellen van vragen aan de docent. “Het is naïef om te denken dat de kwaliteit van het onderwijs omhoog gaat door studenten op hun kamer achter een laptop colleges te laten beluisteren”, schrijft de voorzitter van de Nijmeegse studentenvakbond AKKU in een reactie.

LSVb-voorzitter Kai Heijneman zegt in de Volkskrant dat een online college geen vervanging mag zijn van het contact tussen docenten en studenten. “Bovendien mag onderwijs op afstand geen verkapte bezuiniging zijn.”