Studenten willen niet als dressuurpaardjes dravend naar hun diploma

Hoewel veel studenten best betrokken zijn bij het onderwijs, vinden ze erover meepraten niet leuk. Volgens antropologiestudent Floor van der Hout die een onderzoeksstage deed bij Studium Generale over 'de ideale universiteit', komt dat omdat ze weinig inspraak hebben en te maken krijgen met onbegrijpelijk managementjargon.

Hoe kijken UU'ers aan tegen de roep om meer democratie aan universiteiten?  DUB vraagt het ze. 
Waarom heb jij onderzoek gedaan naar de ideale universiteit?
“Tijdens mijn bachelor Culturele Antropologie vroeg ik me af wat de universiteit is - ook in meer filosofische zin. Waar worden wij voor opgeleid? Voor een baan als young professional, of ook als kritische burger. Dat laatste mis ik, vandaar mijn onderzoeksvraag. Tijdens de interviews voor mijn blogs De utopische universiteit vertelde universiteitshoogleraar Frits van Oostrom dat studenten steeds meer als dressuurpaardjes netjes in rondjes dravend naar hun diploma worden geleid. Dat is zo inhoudsloos.”
Welke klachten hoorde je tijdens de gesprekken ie je voerde voor je onderzoek?
“Uit de gesprekken met docenten en studenten kwam sterk naar voren dat tegenwoordig alles wordt gemeten naar kwantiteit en niet naar kwaliteit. Er wordt gekeken naar output targets. Hoeveel studenten halen binnen de voorgeschreven tijd hun diploma? Hoeveel publicaties heb ik als onderzoeker op mijn naam staan? De druk om zoveel mogelijk te presteren, werd sterk gevoeld.
“Studenten hebben ook het idee dat het niet om de inhoud gaat, maar om het halen van de punten. Een studente vertelde mij dat zij een werkstuk van vijftig pagina’s naar haar docent had gestuurd en binnen 10 minuten een mail terugkreeg. Zij had een 7. In die tijd kan hij toch geen werkstuk hebben nagekeken? Door publicatiedruk en alle bureaucratie hebben veel docenten geen tijd meer om onderwijs van hoge kwaliteit te geven. Dat is erg jammer.”
De Nieuwe Universiteit wil meer inspraak voor studenten. Zou dat helpen?
“De student zit niet te wachten op meer inspraak op de manier zoals het nu gaat. Dat leeft niet en is zeker niet sexy. Bovendien werkt democratie niet goed als er maar weinig studenten geïnteresseerd zijn. Vergelijk het met een democratie waar maar 5 procent van de bevolking stemt. In de politicologie wordt dat geen democratie meer genoemd. Zo is het denk ik ook met de inspraak. 
"De studenten die in medezeggenschapsraden zitten, worden gedwongen mee te doen aan een ceremonieel circus met heel veel managementjargon en een enorme papierwinkel. Daarbij gaat het grotendeels niet over jouw onderwijs, maar over zaken die ver van de student afstaan. Ik hoorde van een bètastudent dat hij een begroting voorgeschoteld kreeg met enorm grote bedragen. Maar wat hebben die te betekenen? En wat kan je daar als student voor zinnigs over zeggen? Daar hebben studenten hulp bij nodig.
“Het zou veel beter zijn om de inspraak veel meer te decentraliseren. Geef de faculteiten en opleidingen weer meer te zeggen over hun eigen onderwijs. Beslissingen moeten op het laagste niveau genomen worden, anders stelt de medezeggenschap ook niet veel voor. Laat de student meepraten over de eigen faculteit en de eigen opleiding. Waar is die universiteit voor? Wat wil je hier leren?”
Hoe ziet de ideale universiteit er volgens jou uit?
“Ik vind het belangrijk dat de universiteit een academische gemeenschap is en dat we meer Bildung krijgen zoals Von Humboldt dat voorstond. Als ik dan 6 uur in de week college had, merkte ik weinig van die gemeenschap. En dat is jammer.
“De universiteit moet midden in de samenleving staan. En dan denk ik niet aan onderzoek of onderwijs met economisch nut, maar om de maatschappelijke waarde. De geesteswetenschappen, die de laatste tijd op iedere universiteit onder druk staan, helpen ons de wereld beter te begrijpen en vormen de basis van onze democratie ,maar hebben geen direct aantoonbaar economisch nut. 
“De Rotterdamse socioloog Willem Schinkel heeft in een interview gezegd dat hij de natiestaat als een utopisch project ziet dat nooit af is. Zo zie ik de universiteit ook. De universiteit is onaf, verandert voortdurend en het is belangrijk dat wetenschappers en studenten constant kritisch kijken naar hoe de universiteit werkt en hoe het beter kan.”

Eerder verscheen in deze serie:
Hoogleraar Universiteitsgeschiedenis Leen Dorsman De MUB-moeheid uit zich aan de UU in boze, overspannen docenten
Studentraadslid Rebo Harm de Jong Met meer instemmingsrecht kun je tenminste echt meebeslissen
Zakelijk directeur Desiree Verberk Hoe minder geld je hebt, hoe meer je moet zorgen dat het goed besteed wordt
Hoogleraar Religiewetenschappen Birgit Meyer Docenten leven in parallelle werelden