‘Universiteit, laat studenten sociaal ondernemen!’

De Universiteit Utrecht moet ervoor zorgen dat de maatschappij meer profiteert van wat studenten kunnen en weten. Dat stellen elf studenten in een manifest dat zij vrijdagochtend overhandigden aan collegevoorzitter Yvonne van Rooy. Zij denken dat studenten door “sociaal ondernemerschap” de samenleving kunnen verbeteren. Zelf geven ze het goede voorbeeld. De familie Crébas van Marktplaats.nl verkocht haar site en stortte zich op milieuvriendelijke brandnetelvezels voor kleding. Vermogend tv-producent Ruud Koornstra, bekend van Villa Felderhof en Lingo, zit nu in de VISA-Greencard en spaarlampen. Henk Keilman, van Jort Kelders Dragons´ Den, werd rijk van financiële dienstverlening en telecom, maar investeert nu onder meer in windmolenenergie. Het zijn drie voorbeelden van relatief jonge ondernemers die blijk geven van een groot maatschappelijk bewustzijn. In het Engelstalige manifest (pdf) ‘a call for more social entrepeneurship within Utrecht University’ wordt niemand met naam genoemd, maar de opstellers van het pamflet geven blijk van grote sympathie voor ondernemers die de marktkrachten gebruiken om “sociale problemen op te lossen en sociale waarde te vergroten”. De studenten, afkomstig van verschillende opleidingen, vragen de universiteit daarom om meer mogelijkheden voor studenten om deze manier van denken, die volgens hen een grote toekomst heeft, te verkennen. De universiteit heeft de maatschappelijke verantwoordelijkheid om studenten die kans te bieden, vinden zij. ValorisatieDe elf studenten volgden de afgelopen periode het vak “Social Entrepeneurship: A New Challenge” (cursuscode USG4240) dat bij wijze van proef dit jaar werd geïntroduceerd door USBO-docent Peter Linde. De cursus sloeg aan en zal volgend jaar twee keer worden aangeboden. Linde begon met de cursus omdat hij voorziet dat door de afnemende financiële middelen van overheden en publieke organisaties sociaal entrepeneurship van groot belang zal worden. Daarnaast is hij ervan overtuigd dat de universiteit de kennis van studenten uit de hoek van de sociale wetenschappen beter kan vermarkten. “De Universiteit wil graag valorisatie van kennis en is daarmee ook vrij succesvol. Maar met initiatieven als UtrechtInc en het Utrecht Valorisation Center worden vooral start-ups vanuit de Bètawetenschappen bediend. De potentie van die andere universitaire disciplines blijft onbenut, en dat vind ik jammer en onnodig. Sociaal ondernemerschap kan verandering in die situatie brengen.” SE-LabTwee studenten die het vak van Linde doorliepen, hebben zich inmiddels opgeworpen als intermediair voor studenten die belangstelling hebben voor sociaal ondernemen en bedrijven of organisaties die gebruik willen maken van hun diensten. Op dit moment wordt nog gezocht naar een gebouw voor hun Social Entrepeneurship Lab (SE-LAB) dat kan gaan dienen als fysieke ontmoetingsplek. Iesja Westerbeek, net klaar met haar bachelor Taal- en Cultuurstudies, is een van de initiatiefnemers van het SE-LAB. De studente is inmiddels zelf sociaal onderneemster. Met haar bedrijf KACE helpt ze bedrijven en organisaties die graag hun maatschappelijke betrokkenheid willen tonen. Zij ziet het SE-Lab als een mooie aanvulling op het vak Sociale Entrepeneurship. “Studenten die de cursus hebben gevolgd, willen misschien heel graag iets gaan ondernemen. Maar na afloop van het vak is er dan een lege plek. Bij ons kunnen ze dan in contact komen met partijen die hun kunnen helpen.” Voor mede-initiatiefnemer Jorijn Smit is het opzetten en inrichten van het SE-Lab een stageopdracht. Hij benadrukt dat alle Utrechtse studenten bij het Lab terecht kunnen voor advies of voorlichting over sociaal ondernemerschap, of voor een stage op dat gebied. Jorijn, vanaf volgend jaar student Liberal Arts & Sciences, noemt een aantal projecten die door studenten zijn gestart tijdens het vak Sociale Entrepeneurship en die als voorbeeld kunnen dienen van de ideeën die het Entrepeneurship Lab graag ziet ontstaan. “Studenten begonnen een stichting die ondernemerschap onder daklozen stimuleerde. Anderen starten een bedrijf dat vmbo-studenten helpt hun eigen mini-computerspellen te maken.” UitdagingVolgens de opstellers van het manifest is de maatschappij zeer gediend met de frisse aanpak van studenten. Door de hogere studiedruk en teruglopende financiering van studentenorganisaties bestaat echter de kans dat studenten minder buiten hun opleiding gaan doen. De universiteit zou daarom meer mogelijkheden moeten bieden om binnen de studie stages te lopen of te werken aan het opzetten van een bedrijf, met studiepunten als beloning. Tegelijkertijd is het manifest een oproep aan studenten, zo stelt Iesja. “We willen ook een uitdaging creëren. Je kunt braaf in de collegebanken blijven zitten, maar ook echt iets gaan doen met de kennis die je vergaart. Veel studenten weten niet dat hun studie nu al waarde heeft.” Utrecht SIFENaast Iesja en Jorijn, was Ricardo Copier de derde student die vrijdag met hun docent Linde bij collegevoorzitter van Rooy mocht aanschuiven. Hij is voorzitter van Utrecht SIFE, een studentenstichting die al enkele jaren werkt aan projecten met een sociale doelstelling. De gedachte achter het internationale concept van SIFE is dat studenten anderen in de samenleving een kans bieden iets te ondernemen. Zo begeleiden Utrechtse SIFE-studenten op dit moment allochtone vrouwen in Kanaleneiland met het opzetten van een kookbedrijfje. SIFE is nauw betrokken bij de in dit artikel geschetste ontwikkelingen op het gebied van sociaal entrepeneurship, zo stelt de student economie. “We hebben meegedacht over het vak en helpen bij de activiteiten van het SE-Lab. En natuurlijk staan wij ook helemaal achter het manifest dat is opgesteld.” Experimentele omgevingDocent Linde is blij verrast door het enthousiasme van de studenten. Volgens Linde bieden zijn vak en het nieuwe SE-Lab samen een spannende experimentele omgeving voor studenten die willen werken aan een betere wereld en verder willen kijken dan de muren van de collegezaal. Met zijn onderwijs wil hij vooral aansluiten bij de ervaringen die de studenten in de praktijk opdoen. Uit de bemoedigende reactie van collegevoorzitter Van Rooy maakt Linde op dat de universiteit oprecht ook op dit vlak een rol wil spelen. “Ik denk dat we hiermee iets heel moois te pakken hebben.”