Utrecht vreest Zijlstra-korting

Beloning van kwaliteit, meer selectie en scherpere profilering. Het zijn plannen van Halbe Zijlstra waar de Universiteit Utrecht prima mee kan leven. Maar het opdienen van ideetjes in brokstukken en het korten op de inkomsten, wordt in Utrecht met angst en beven tegemoet gezien. Staatssecretaris Halbe Zijlstra leek begin februari de angel uit het plan van de langstudeerders gehaald te hebben. Studenten zouden nog wel een boete van 3000 euro moeten betalen als ze te lang studeren, maar de universiteiten en hogescholen werden daarvan vrijgesteld. Een zucht van verlichting. De perverse prikkel was immers uit de maatregel verdwenen.Dubbel gevoelMaar de opluchting maakte direct plaats voor een dubbel gevoel. Zijlstra hield namelijk wel vast aan het vastgestelde bezuinigingsbedrag. En dat zou voor Utrecht wel eens negatief kunnen uitpakken. Immers, Utrecht en Maastricht hebben toffe rendementscijfers en zouden door de oorspronkelijke maatregel relatief minder hoeven op te hoesten. Utrecht als grote universiteit zou in het nieuwe bezuinigingslijstje wel eens tot de grootste betaler uitgeroepen kunnen worden. “Dat is nog niet helemaal duidelijk”, zegt collegevoorzitter Yvonne van Rooy. “Op dit moment wordt nog onderhandeld over de sleutel die gehanteerd wordt. Kijken ze naar de universiteit als geheel? Of alleen naar het bedrag wat voor onderwijs bestemd is? Dat kan uitmaken.”Utrecht selecteert alDe regering heeft steeds gezegd dat de kortingen op het hoger onderwijs geen bezuinigingen zijn. Dat geld zou eerst afgepakt worden, om daarna weer geïnvesteerd te worden op basis van kwaliteit. Op 8 februari schreef Zijlstra een brief aan de Kamer met zijn plannen om het hoger onderwijs te verbeteren. Het was zijn reactie op de commissie Veerman. Deze commissie heeft net voor de zomer een plan gelanceerd met tal van voorstellen om de uitval van studenten drastisch te verlagen en Nederland terug te brengen in de top 5 van kenniseconomieën. Universiteiten en studentenbonden omarmden het plan gebroederlijk. En ook het kabinet zei het een mooi plan te vinden.Zijlstra haalt dan ook veel van zijn plannen uit de voorstellen van Veerman. Universiteiten zouden zich meer moeten profileren. Liever een scherper profiel dan een wildgroei van studies. Bovendien lijken de universiteiten veel te veel op elkaar. En er mag best vaker geselecteerd worden. Dan voorkom je dat studenten de verkeerde studiekeuze maken.Scherpe profileringOok hier is er sprake van een dubbel gevoel. Enerzijds haalt Zijlstra een paar thema’s naar voren waar de universiteit al behoorlijk mee aan de slag is. Zo heeft de universiteit net een paar speerpunten gekozen om het onderzoek van de universiteit duidelijk te profileren. Dat zijn terreinen waarop Utrecht extra wil investeren, vooral als het gaat om onderzoek en masteropleidingen. Het gaat om Life sciences, onderzoek naar ontwikkeling en impact van instituties en aarde en duurzaamheid.Ook in het onderwijs is al veel gebeurd in de lijn Zijlstra. De universiteit selecteert bij een aantal opleidingen aan de poort, zoals bij het University College, het Law College, Bestuurskunde en de Educatieve minor. Bovendien ligt het rendement in Utrecht relatief hoog doordat nagedacht wordt over een efficiënte begeleiding en een hogere inzet van docenten.Alleen krenten uit de papMaar anderzijds baalt de universiteit van de manier waarop Zijlstra zijn plannen uitwerkt. Hij pikt een paar krenten uit de pap van Veerman zonder extra geld om te investeren. Eerst moet je docenten ontslaan om de bezuinigingen op te vangen, dan mag je kijken hoe je de kwaliteit van het onderwijs kan verbeteren. Zijlstra spreekt in zijn brief over afstraffing (korten dus) en niet over belonen (extra geld). Bovendien bestaan er sterke twijfels of je zaken als ‘onvoldoende profilering’ of ‘mindere kwaliteit’ kunt vertalen naar de verdeling van geld. Wat zijn meetbare criteria? Het rapport van een commissie onder leiding van Winnie Sorgdrager heeft zich enkele jaren geleden over gebogen en dit rapport ligt nog altijd in de onderste lade van een enorme kast ‘ongebruikte voorstellen’.RA