Wie gelooft er in complottheorieën?
Hoe werkt journalistiek en welke rol speelt de ontvanger in het nieuws? In Het Grote Media Debat willen de studenten Krista Jantowski en Anne van Mourik daar aandacht aan geven. Hebben de media het inderdaad gedaan of moet de nieuwsconsument ook eens kritisch naar zichzelf kijken?
“Ik merk in mijn omgeving dat er veel wordt geneuzeld over de journalistiek. Zoals na 9/11. Toen kwamen mensen aan met complottheorieën over de aanslag en zeiden ‘het zit allemaal heel anders in elkaar dan we in de media zien’. Personen van wie ik dacht: joh, geloof jíj in complottheorieën?” Krista (25, masterstudent Film- en Televisiewetenschap) en Anne (24,masterstudent Internationale Betrekkingen) verbaasden zich over de houding van hun medestudenten ten opzichte van de media. Daarom namen zij het initiatief tot het organiseren van Het Grote Media Debat.
Door middel van de drie debatten met journalisten, wetenschappers en andere media-specialisten over respectievelijk Media & Politiek, Media & Conflict en Media & Seks(e), wil het duo de media eens onder de loep nemen en laten zien hoe het er nou écht aan toegaat in de journalistiek. Anne: “We hadden wel eerder plannen in deze richting, maar misten de ervaring om een dergelijk debat van de grond te krijgen. Maar na een stage van Krista bij De Balie in Amsterdam, samenwerking met Studium Generale en veel hulp van mensen die we kennen via ons werk, ging het heel smooth!”
Die onvrede over de media, waar komt die eigenlijk vandaan denken jullie?
Krista: “Ik denk dat die veroorzaakt wordt door het grote media-aanbod. Het beeld van een gebeurtenis wordt daardoor veel minder eenduidig geschetst. Je kan er van in de war raken. Niet dat het vroeger beter was. Het aanbod was wel kleiner en daardoor overzichtelijker en de media waren verzuild, maar niet per se beter. Nu zijn er ook nog dingen als civil journalism, je moet dat als ontvanger wel op waarde weten te schatten. We willen de werkwijze van de journalistiek laten zien, maar ook de rol van de ontvanger moet niet onbesproken blijven.”
Voor wie is het debat bedoeld?
Anne: “We mikken echt niet alleen op Telegraaflezers. We maakten een filmpje, waarin we mensen vroegen ‘gelooft u álles?’ We kregen verrassend genuanceerde antwoorden. Iemand las De Telegraaf, NRC en De Volkskrant, en zei dat alleen al die kranten bij elkaar een evenwichtig beeld gaven.”
Krista: “We richten ons op maatschappijkritische mensen, dat is een breed publiek. Het wordt zeker geen preek voor eigen parochie, want vergeet niet dat het vaak juist hoger opgeleiden zijn die geloven in dingen als 9/11-complotten.”
Anne: "Het liefst zou ik zeggen dat mensen die alles geloven wat de media je voorhouden, niet voorkomen bij mijn studie. Als historicus word je getraind in brongebruik, en zie je dat Gerd Leers als burgemeester hele andere dingen over asielzoekers zei dan nu als minister. Maar helaas is het niet zo zwart-wit, het zijn echt niet alleen geneeskundestudenten die op een verkeerde manier kritisch naar de media kijken. Ook geschiedenis- of rechtenstudenten doen dat."
Krista: "Gelukkig hebben we ons voor HGMD wel omringd met mensen die genuanceerd te werk gaan. Het hele debat is door studenten opgezet. Ik, Anne, de mensen van de website, de fotograaf, de grafisch vormgever. Je komt er tegenwoordig niet meer zo makkelijk met alleen een diploma, dus het is voor ons een manier om een CV op te bouwen in de culturele sector."
Er staan sprekers als Christ Klep, Kirsten Verdel en Bas Haring op het programma. Naar wiens komst kijken jullie zelf erg uit?
Anne: “Oorlogsverslaggever Joeri Boom! Zijn verhaal uit Uruzgan maakte veel indruk op me. Hij was altijd twee dagen compleet van de wereld als hij terugkwam van zo’n reis. En het was voor hem moeilijk objectief verslag te doen omdat defensie hem tegenwerkte.”
Krista: “En ik ben erg blij dat Marian Donner aanwezig is bij de derde avond. Die moest gaan over gender, maar dat is een lastig onderwerp. We wilden geen tuinbroekensfeer, daarom hebben we het ook Media&Seks(e) genoemd. Publiciste en schrijfster Marian Donner is dat conservatieve gezwets over de seksualisering van de maatschappij zat. In NRC schreef ze dat de commerciële verbeelding van de vrouw neerkomt op de de-seksualisering van de vrouw, ze is een bouwpakket van lichaamsonderdelen en geen persoon met eigen wants and needs in bed.”
En als kritische nieuwsconsument verlaat iedereen het Academiegebouw weer?
Anne: “Nou, we willen geen antwoorden geven.”
Krista: “Het kan zijn dat je weggaat met meer vragen. Dat hoeft niet verkeerd te zijn, misschien is het wel tijd om de dingen eens wat moeilijker te maken. Het gaat erom dat je niet de illusie hebt dat je alles kan begrijpen. En als je ergens niet veel vanaf weet, moet je niet altijd pasklare antwoorden van de media verwachten, maar soms gewoon een boek gaan lezen.”
Wil je dit interview met een kritische blik kunnen lezen, wat moet je dan nog weten?
Krista: “We hebben nog geen spindoctors, we zijn heel eerlijk!”
Anne: “Onze agenda is simpel: we willen volle zalen, haha.”
De drie talkshows van Het Grote Media Debat zijn in het Academiegebouw en beginnen steeds om 20 uur. De avonden staan in het teken van Media&Politiek (15 november), Media&Conflict (22 november) en Media&Seks(e) (29 november) en worden gemaakt in samenwerking met Studium Generale. De debatten zijn gratis bij te wonen.