‘Sommigen beginnen te huilen als je over Trump begint’

Vorige week was er groot nieuws in de Verenigde Staten waar zelfs in Nederland even aandacht aan werd besteed. De televisieshow Roseanne is na ruim twintig jaar weer op de buis en een recordaantal van ruim achttien miljoen Amerikanen keek naar de eerste aflevering.

In de serie gaat het van oudsher om het leven van working class-gezinnen die aan de onderkant van de Amerikaanse samenleving bungelen en moeten sappelen om hun leven een beetje op orde te krijgen. Vriend en vijand van de serie waren benieuwd hoe hoofdfiguur Roseanne en haar familie geportretteerd zouden worden in het Trump-tijdperk.

Op het eerste gezicht lijkt de serie genuanceerd. Spil van de familie Roseanne laat prominent weten dat ze Trump-aanhanger is en dankt in een gebed dat “he made America great again”; een pikant detail, omdat Roseanne (ook in het echt haar naam) in het leven buiten de serie luidruchtig met Trump sympathiseert. Maar Roseannes televisiezus noemt haar deplorable (zoals Hilary Clinton Trump-aanhangers noemde).

Verademing
Sommige kijkers lijken uit die ogenschijnlijke nuance, waarbij beide partijen een stem krijgen, hoop te putten. Op Twitter zie je naast felle voor- en tegenstanders ook mensen, onder wie naar eigen zeggen ‘links-democraten’, die in de serie een poging zien om het verdeelde land te verzoenen. Ze vinden de serie humoristisch en een verademing na het ‘Trump-bashen’ in progressieve televisieshows. Zelfs The New York Times schaarde zich in het kamp van de hoopvollen en noemde Roseanne een kans om diepgaand aandacht besteden aan het leven onder Trump.

Toch wordt het succes van de serie vooral gevierd in het conservatieve kamp, met als hoogtepunt een persoonlijk telefoontje van de president naar Roseanne, waarin hij claimt dat de serie zo goed weergeeft waar de trumpiaanse politiek voor staat.

Verwarring
Gemiste kans op een verzoenende serie dus. Hoe mooi zou het zijn als er echt een televisieprogramma was dat op een voor velen toegankelijke manier probeert te duiden wat er gebeurt in Amerika onder Trump of – beter nog – wat er gebeurd is in al de jaren die voorafgingen aan Trumps overwinning. Het lijkt alsof veel mensen nog steeds in verwarring zijn over wat er precies aan de hand is.

Ik verblijf voor een paar maanden in een progressieve academische enclave midden in Trump country in het conservatieve zuiden. Mijn tijdelijke collega’s zijn slimme en welwillende mensen met het hart op de goede plaats. Ze drinken verantwoord geteelde koffie, doneren als ze afrekenen bij de supermarkt geld aan vluchtelingenprojecten, steunen de eerste openlijk homoseksuele burgemeester van hun stad en rijden soms zelfs in elektrische auto’s – en ze snakken naar een goede verklaring voor de staat van verdeeldheid waarin Amerika zich bevindt.

Sommigen beginnen zelfs te huilen als je over Trump begint. Ik heb het al een paar keer meegemaakt: mensen die huilen omdat ze zich machteloos en moedeloos voelen en maar geen vat op krijgen op wat er de afgelopen jaren is gebeurd. Helaas helpt huilen niet tegen verdeeldheid, net zomin als het koesteren van progressieve waarden. Misschien helpt het wel om beter te begrijpen hoe minder fortuinlijke mensen zo gemakkelijk valse hoop kregen door de campagne van Trump. Maar daarvoor heb je wel een oprechte en serieuze variant op Roseanne nodig.

Deze column verscheen eerder op de site van NRC Handelsblad als gedragscolumn.