Academische communicatie in het Engels nog een hele opgave

Voor academici is zorgvuldig taalgebruik van essentieel belang. Het onderwijs in het Engels zal volgens Ruud Abma leiden tot kwaliteitsverlies, zeker als stafleden en studenten het Engels niet als moedertaal hebben.

Taal moet je koesteren. Zorgvuldig taalgebruik vormt het cement van de samenleving. Academici in het bijzonder hebben tot taak de kwaliteit ervan te bewaken en te bevorderen. Dat legt de universiteiten de dure plicht op om studenten te vormen tot burgers die uitblinken in correcte en weloverwogen formuleringen.

Sommigen menen dat dit vooral een zaak is van de geesteswetenschappen. Dat is een misvatting: iedereen die een universiteit bezocht heeft moet in staat zijn complexe kwesties adequaat te analyseren en bevindingen helder over het voetlicht te brengen. Wie dat kan, beheerst zijn vak pas echt.

De mens- en maatschappijwetenschappen stellen in dit opzicht de hoogste eisen. Psychologen, pedagogen, sociologen, antropologen en artsen – ja, ook geneeskunde is een menswetenschap – bekommeren zich over dezelfde kwesties als hun medeburgers.

Taal is het medium bij uitstek voor de communicatie tussen deskundige en burger, of het nu gaat om een diepte-interview, een schriftelijke enquête, een wetenschappelijke publicatie of een slecht-nieuwsgesprek. Het is zonneklaar dat het er in dit soort gevallen toe doet hoe je je woorden kiest, en dat moet geleerd worden – op de universiteit. De burger verwacht dat, en betaalt er ook voor.

Het bovenstaande is nogal abstract geformuleerd en u zult het dus vast met mij eens zijn – in abstracto. De Nederlandse universiteiten hebben zich echter in een hoek gemanoeuvreerd waarin de binding met de samenleving die hen voedt en onderhoudt dreigt te worden doorgeknipt: de voertaal in de opleidingen moet Engels worden. Het belangrijkste motief hiervoor? De strijd om het voortbestaan. Men vreest dat op termijn door de dalende geboorteaantallen in Nederland de instroom van Nederlandse studenten zal afnemen.

Als de Nederlandse universiteiten inkrimping willen voorkomen moeten studenten uit het buitenland geworven worden, en dat vergt een massale omschakeling naar Engelstalige opleidingen, zo snel als mogelijk. Dat zegt de Groningse voorzitter van het College van Bestuur Sibrand Poppema tegen de Volkskrant.

Voor stafleden en studenten die het Engels niet als moedertaal hebben, gaat dit een hele opgave worden. Het bereiken van een goed academisch niveau in de beheersing van het Nederlands vergt intensieve, herhaalde oefening, en daarvoor is nu al weinig tijd. Met het verplicht Engelstalig maken van de masteropleidingen wordt de oefening in goed academisch Nederlands beperkt tot het bachelorniveau, en de beheersing van het academisch Engels zal na één jaar Engelstalige masterstudie ook niet meer dan basaal kunnen zijn. Kortom, de ingezette koers zal onvermijdelijk leiden tot kwaliteitsverlies in het universitaire onderwijs.

Dat zegt ook het bestuur van de Utrechtse Faculteit Sociale Wetenschappen in zijn internationaliseringsdocument voor de periode 2015-2025: ‘The Board does realise that in the short run we may expect some loss of quality (and possibly some reduction in the number of students), for example due to sometimes less than perfect language skills of students and staff with English as the dominant language of instruction. However, we expect these losses to be outweighed, at least after some time, by the benefits of a new challenging internationally oriented environment.’ Op dat laatste is het faculteitsbestuur zozeer gebrand dat het – hoe lang? – kwaliteitsverlies voor lief neemt.

Als het gaat om het op langere termijn binnenhalen van voldoende studenten, is natuurlijk ook een andere koers mogelijk. Een echte ondernemende, zelfstandig denkende bestuurder zou, in plaats van achter de andere universiteitsbesturen aan te hollen en de moordende concurrentie op Engelstalig gebied aan te gaan, het voorzienbare gat in de markt kunnen aanboren en hoogwaardige Nederlandstalige masteropleidingen gaan aanbieden.

Zeker voor de sociale wetenschappen dient zich hier een gouden kans aan om het maatschappelijke veld te bedienen met afgestudeerden van wie zowel het academisch niveau als de beheersing van het Nederlands excellent is. Daar is behoefte aan, zolang de voertaal van de Nederlandse bevolking het Nederlands is.

Blog
on 15/12/2015

Voor academici is zorgvuldig taalgebruik van essentieel belang. Het onderwijs in het Engels zal volgens Ruud Abma leiden tot kwaliteitsverlies, zeker als stafleden en studenten het Engels niet als moedertaal hebben.

Taal moet je koesteren. Zorgvuldig taalgebruik vormt het cement van de samenleving. Academici in het bijzonder hebben tot taak de kwaliteit ervan te bewaken en te bevorderen. Dat legt de universiteiten de dure plicht op om studenten te vormen tot burgers die uitblinken in correcte en weloverwogen formuleringen.

Sommigen menen dat dit vooral een zaak is van de geesteswetenschappen. Dat is een misvatting: iedereen die een universiteit bezocht heeft moet in staat zijn complexe kwesties adequaat te analyseren en bevindingen helder over het voetlicht te brengen. Wie dat kan, beheerst zijn vak pas echt.

De mens- en maatschappijwetenschappen stellen in dit opzicht de hoogste eisen. Psychologen, pedagogen, sociologen, antropologen en artsen – ja, ook geneeskunde is een menswetenschap – bekommeren zich over dezelfde kwesties als hun medeburgers.

Taal is het medium bij uitstek voor de communicatie tussen deskundige en burger, of het nu gaat om een diepte-interview, een schriftelijke enquête, een wetenschappelijke publicatie of een slecht-nieuwsgesprek. Het is zonneklaar dat het er in dit soort gevallen toe doet hoe je je woorden kiest, en dat moet geleerd worden – op de universiteit. De burger verwacht dat, en betaalt er ook voor.

Het bovenstaande is nogal abstract geformuleerd en u zult het dus vast met mij eens zijn – in abstracto. De Nederlandse universiteiten hebben zich echter in een hoek gemanoeuvreerd waarin de binding met de samenleving die hen voedt en onderhoudt dreigt te worden doorgeknipt: de voertaal in de opleidingen moet Engels worden. Het belangrijkste motief hiervoor? De strijd om het voortbestaan. Men vreest dat op termijn door de dalende geboorteaantallen in Nederland de instroom van Nederlandse studenten zal afnemen.

Als de Nederlandse universiteiten inkrimping willen voorkomen moeten studenten uit het buitenland geworven worden, en dat vergt een massale omschakeling naar Engelstalige opleidingen, zo snel als mogelijk. Dat zegt de Groningse voorzitter van het College van Bestuur Sibrand Poppema tegen de Volkskrant.

Voor stafleden en studenten die het Engels niet als moedertaal hebben, gaat dit een hele opgave worden. Het bereiken van een goed academisch niveau in de beheersing van het Nederlands vergt intensieve, herhaalde oefening, en daarvoor is nu al weinig tijd. Met het verplicht Engelstalig maken van de masteropleidingen wordt de oefening in goed academisch Nederlands beperkt tot het bachelorniveau, en de beheersing van het academisch Engels zal na één jaar Engelstalige masterstudie ook niet meer dan basaal kunnen zijn. Kortom, de ingezette koers zal onvermijdelijk leiden tot kwaliteitsverlies in het universitaire onderwijs.

Dat zegt ook het bestuur van de Utrechtse Faculteit Sociale Wetenschappen in zijn internationaliseringsdocument voor de periode 2015-2025: ‘The Board does realise that in the short run we may expect some loss of quality (and possibly some reduction in the number of students), for example due to sometimes less than perfect language skills of students and staff with English as the dominant language of instruction. However, we expect these losses to be outweighed, at least after some time, by the benefits of a new challenging internationally oriented environment.’ Op dat laatste is het faculteitsbestuur zozeer gebrand dat het – hoe lang? – kwaliteitsverlies voor lief neemt.

Als het gaat om het op langere termijn binnenhalen van voldoende studenten, is natuurlijk ook een andere koers mogelijk. Een echte ondernemende, zelfstandig denkende bestuurder zou, in plaats van achter de andere universiteitsbesturen aan te hollen en de moordende concurrentie op Engelstalig gebied aan te gaan, het voorzienbare gat in de markt kunnen aanboren en hoogwaardige Nederlandstalige masteropleidingen gaan aanbieden.

Zeker voor de sociale wetenschappen dient zich hier een gouden kans aan om het maatschappelijke veld te bedienen met afgestudeerden van wie zowel het academisch niveau als de beheersing van het Nederlands excellent is. Daar is behoefte aan, zolang de voertaal van de Nederlandse bevolking het Nederlands is.

Tags: internationalisering | engelse taal

Advertentie