Arbo-dienst tussen wet en werkelijkheid

"Lange vragenlijsten moesten we opstellen en invullen om eengoed inzicht te krijgen in de risico's voor het personeel", zegtdirecteur Arbo-dienst Rob Leenaars. "Uit deze Risico Inventarisatieen Evaluaties (RI&E) bleek dat grofweg tweederde van deproblemen vrij snel kon worden opgelost. Denk daarbij aan lossekabeltjes en andere kleine, technische mankementen als slechtwerkende ventilatoren. Ook organisatorisch bleek het een en andermis. Dat kon variëren van het niet houden vanfunctioneringsgesprekken tot te grote voorraden chemicaliën inhuis hebben."

Leenaars: "De Arbo-dienst is verantwoordelijk voor de toetsingvan de situatie op de werkvloer aan de wet. De dienst adviseertvervolgens aan de Arbo-en Milieucoördinatoren die werkzaamzijn binnen de faculteiten bij het opstellen van meerjarenplannenen het oplossen van problemen met een acuut karakter."

De Arbo-diensten hebben door de nieuwe wet van 1998 eenmeldingsplicht voor beroepsziekten en ze moeten nauw samenwerkenmet ondernemingsraden of andere personeelsvertegenwoordigers. Ookzijn de diensten verplicht om te werken aan het voorkómen vanziekte en arbeidsongeschiktheid, zoals bij RSI (Repetitive StrainInjury), te hoge werkdruk en stress.

Oplossing

Veel medewerkers bij de faculteit Letteren hebben last van RSI.Volgens Henk van Heuvel, Arbo-en Milieucoördinator van defaculteit komt dit onder andere door de snelle ontwikkelingen in deautomatisering. Doordat de faculteit in oude binnenstadpandenhuist, is het lastig om snel aanpassingen te realiseren. Op ditmoment wordt er op zeshonderd werkplekken nieuw meubilairgeplaatst.

Het RSI-probleem speelt ook op andere faculteiten. VolgensArbo-en Milieucoördinator Ellie Nicaise van de faculteitScheikunde voert defaculteit een driesporenbeleid ten aanzien vanRSI: "Allereerst wordt er gereageerd op klachten van het personeel.Maar dan is het eigenlijk al te laat. Zeker als je bedenkt dat inde praktijk mensen zich niet snel uiten over lichamelijkeongemakken zoals RSI. Tevens geef ik preventieve voorlichting. Totslot draagt het aanpassen van het meubilair bij aan een duurzameoplossing van het probleem."

Chemicaliën

De Arbo-wet 1998 stelt strenge eisen aan het werken metgevaarlijke stoffen. Het opstellen van zulkearbeidshygiënische regels levert voor een universiteitbijzondere problemen op, omdat de bedrijfsvoering in eenuniversitair laboratorium een volstrekt ander doel dient dan in deindustrie. Nicaise: "In deze sector worden grote hoeveelhedenstoffen tijdens geautomatiseerde processen omgezet in andereverbindingen. Het gaat om een gering aantal stoffen, terwijl in hetuniversitaire lab daarentegen sterk uiteenlopende chemischereacties op kleine schaal worden uitgevoerd. Duizenden stoffenworden in kleine voorraden gehouden. De administratie van al diestoffen is een ingewikkelde zaak. We introduceren op dit moment degeautomatiseerde chemicaliënregistratie. Dit systeem maakt hetge- en verbruik van stoffen inzichtelijk, waardoor bovendien hetwerk van de chemicaliënbeheerder vergemakkelijkt wordt.Wanneer het mogelijk is, worden alternatieven voor de meesttoxische stoffen aangedragen."

In juli wordt het plan van aanpak gepresenteerd, maar volgensNicaise wordt er in de faculteit al hard gewerkt aan het verbeterenvan de arbeidsomstandigheden.

De chemicaliënregistratie zal in meerdere faculteiten en inhet Universitair Medisch Centrum Utrecht worden ingevoerd. Jos vanden Heuvel, voormalig Arbo-en Milieucoördinator van demedische faculteit, wil er niets over kwijt: "Door de fusie zijn erin het UMCU wat organisatorische problemen. Ook de Arbo-takenworden nog niet goed uitgevoerd. Ik kan in mijn huidige functie alsmilieudeskundige van het UMCU hier eigenlijk niets over zeggen,maar het is onduidelijk hoe het met de uitvoering van de RI&Een het opstellen van het plan van aanpak verder zal gaan. Dedirecteur is enige dagen ziek thuis. Daardoor is er op dit momentzelfs geen aanspreekpunt voor Arbo-zaken."

Voortrekkersrol

De faculteit Diergeneeskunde ligt daarentegen opkoers. "Wehebben een voortrekkersrol", zegt Anita Nieuwenhuis, tot 1 maartArbo-en Milieucoördinatrice. Daardoor heeft de faculteit alseerste aanspraak kunnen maken op universitaire gelden. "De laatstepaar jaar gaat het om miljoenen voor aanpassingen die hard nodigzijn gezien de verouderde staat van onze gebouwen. In ons planhebben we werkplannen opgesteld voor de drie afdelingen in onzefaculteit; het kantoor, het laboratorium en het ziekenhuis. In hetziekenhuis vroegen biologische ziekteverwekkers vooral aandacht",aldus Nieuwenhuis.

In het Androclusgebouw zijn er, net als in de andere gebouwen,klimaatgebonden problemen. Daarom wordt er op dit moment een nieuwetourniquet gebouwd aan de ingang om tocht tegen te gaan.

Jaarlijks evalueert de universitaire Arbodienst dedienstverlening. Onlangs werd geconstateerd, dat de communicatierondom de begeleiding van zieke medewerkers en het actieverbegeleiden van ziek personeel naar de medische of psychischehulpverlening verbeterd zou kunnen worden. Niet alles is op kortetermijn te regelen. Door onvoldoende capaciteit van de Arbo-dienstis het soms moeilijk de door de faculteit gevraagde diensten televeren.

Eric Westerveld


Financiering Arbo-activiteiten

Het budget van de Arbo-dienst bedraagt 3 miljoen per jaar voorde hele universiteit. Sommige verbeteringen worden 'meegenomen' bijnieuw- en verbouw. Elke faculteit heeft een Arbo-potje van een paarton. De Arbo- en Milieucoördinator wordt door de faculteitbetaald.