De vakgroep Oosterse Talen blijft ook na 11 september genuanceerd denken: 'Alsof wij begrip zouden tonen voor die aanslagen'

 

De vakgroep Oosterse Talen blijft ook na 11 septembergenuanceerd denken: 'Alsof wij begrip zouden tonen voor dieaanslagen'

 

De vrouwelijke Marokkaanse studenten hebben het toch al nietgemakkelijk. Ze willen zeker niet met hun achternaam in de krant.Er zijn nog meer mensen die 'buiten' het U-blad kunnen lezen.Fatima, vijfdejaars Arabisch, was bang toen Bin Laden in de eersteuren na de aanslag in New York direct als dader werd aangewezen. Zedacht dat haar normale dagelijks bestaan volledig zou wordenverstoord. Die angst is intussen wel minder geworden. Toch wordt zenog regelmatig op basis van haar uiterlijk gewezen op haar afkomst."In de rij bij de kassa dringen ze dwars door je heen. Vanmorgenstond ik bij een bushalte en een automobilist reed expres door eenplas. Ik was zeiknat. Waar gaat dat over?!" Boos op alle'Nederlanders' zal ze niet worden. "Ik ken veel hele vriendelijkemensen. Ik word alleen boos op die mensen die zo beperkt denken enalleen op uiterlijk afgaan. Ik draag niet eens een hoofddoek."

Fatima klaagt net als de andere studenten van Marokkaanseafkomst over het feit dat andere Nederlanders sinds 11 septemberelke keer maar willen horen dat ze de aanslagen afkeuren. "Ik moetopeens overal mijn vaderlandsliefde tonen. Maar dat is een aanvalop mijn eigen manier van leven. Ik voel me net zo min Marokkaansals Nederlands. Ik ben een wereldburger."

Het is ook islamoloog dr. Nico Landman opgevallen dat debuitenwereld de scheidslijn bij zijn studenten legt op 'blank enzwart'. "Ik hoor wel verhalen van studenten die in de trein met eenArabisch boekje op schoot zitten en te horen krijgen of ze met BinLaden sympathiseren. Donkere studenten worden zelfs op straataangesproken. Ze balen daarvan en reageren daar soms recalcitrantop", weet Landman.

Landman is zelf ook niet tevreden is over de positie van deislamologen in het huidige publieke debat. Kort na 11 septemberwerden de eerste Arabisten al afgeserveerd omdat ze een verklaringprobeerden te geven voor de voedingsbodem van het terrorisme."Alsof we daarmee begrip tonen voor die aanslagen."

Toevallig was Landman in september net bezig met een cursus overmoslimfundamentalisme. Hij behandelt het vanuit historischperspectief. "Fundamentalisme is een sponsbegrip en dat probeer ikhelder te krijgen." Kennis kan leiden tot sympathie voor bepaaldegroeperingen, maar daar heeft Landman nog niet veel vangemerkt.

"Die kennis leidt in ieder geval wel tot een genuanceerd beeldwaarin niet alles op een hoop wordt geveegd. Twee studenten hebbeneen paper gemaakt over de Taliban en daar heb ik weinig sympathiein kunnen ontdekken."

Agressor

Die sympathie voor de Taliban is er zeker niet bij de studenten,maar een aantal heeft wel veel moeite met het huidige gedrag vanAmerika. Gerda, tweedejaars Turks: "Ik zie mijn eigen gevoelensover Amerika weer eens bevestigd. Dat land is een imperialist eneen agressor. Ik keur die aanslagen niet goed. Maar dit is gewooneen politiek spel. Nederland loopt net als de rest gewoon achterAmerika aan. Dat vind ik erg, temeer daar Nederland zo duidelijkwordt geprofileerd als multiculturele samenleving."

Een positief neveneffect ziet zij wel in de huidige crisis. "Inde media is tegenwoordig een discussie gaande met alles wat wijhier hebben aan etniciteit. Vooral Paul Witteman besteedt daar veelaandacht aan. Overal zitten opeens goedgebekte tweede en derdegeneratie jongeren. Dat geeft heel ander beeld van Marokkaansejongeren."

Ook Sabrina Oskamp, derdejaars Arabisch, is het niet met deAmerikaanse politiek eens. "Amerika heeft zelf zoveel binnenlandseproblemen en toch willen ze overal ter wereld politieagent spelen.Wij zijn de beste en wij zullen het wel voor jullie regelen. EnNederland loopt daar achteraan. Ik vind dat stom, hartstikke stom.Ik vind ook dat de Amerikaanse buitenlandse politiek eenbelangrijke reden is voor de aanslagen. Het heeft te maken met desituatie van een aantal onderdrukte volkeren in deze wereld."

Meer kennis over de islamitische landen zou goed zijn voor veelNederlanders, denkt Oskamp. "Ik ben twee weken geleden naar Syriegeweest. Mensen in Nederland met weinig kennis va de islam denken:'Oei dat is eng.' Maar dat was helemaal niet eng. Die mensen zienons zeker niet als vijanden."

Dat laatste komt overeen met de opvattingen van prof.dr. TourajAtabaki. Atabaki, afkomstig uit Iran, is hoogleraar in degeschiedenis van het Midden Oosten en Centraal Azie. Hij weet allesvan de regio en is zelfs commentator voor de BBC.

Tot zijn grote verdriet werd in de dagen na elf september deaanslag in de media gepresenteerd als een clash tussenbeschavingen, tussen christenen en moslims. De Amerikanenpresenteerden een lijst met meest gezochte terroristen. AllemaalArabieren, zag Atabaki tot zijn verdriet. "Zijn er soms geenEta-terroristen", vraagt hij zich af. Atabaki spreekt liever vaneen clash binnen een beschaving. Hij vindt dat de Taliban de islamalleen als middel gebruiken om een totalitair regime te vestigen."Dat is niets uitzonderlijks; zo werken alle totalitaireregimes."

Vrijhaven

De Taliban noemt hij een "stelletje bandieten". Maar welbandieten die door de Amerikanen in het zadel zijn geholpen. "DeCIA heeft de Taliban zelf gecreeerd samen met de Pakistaansegeheime dienst en Saoedi-Arabie. Afghanistan is een vrijhavengeworden voor allerlei soorten criminelen. De villa's in Kabulwaren zo gewild dat de prijzen stegen tot 250.000 dollar. In dezewereld kun je zo'n eiland van criminaliteit niet ongestraft latenbestaan. Zeker niet omdat de Taliban streven naar politieke machtin de hele regio."

Atabaki is het ermee eens dat de Amerikanen het monster dat zezelf hebben geschapen nu ook proberen weg te werken. Hij denkt ookniet dat er een andere keus is dan militaire middelen te gebruiken."De Taliban zullen zelf nooit weggaan. Ze verdienen veel aanbelastingheffing en drugssmokkel. Die zullen nooit ergens in eenvluchtelingenkamp terecht willen komen. Ze zullen tot de laatstesnik blijven vechten."

Maar de manier waarop de Amerikanen dit aanpakken, vindt hijvreselijk. "Zijn er geen andere middelen dan het landplatbombarderen waar de kinderen en gewone mensen het slachtoffervan moeten worden? Bush spreekt over een nieuw wereldorde, maar dieprobeert hij te bereiken door dezelfde middelen te gebruiken als inde Vietnamoorlog."

Jurgen Swart