Digitalisering cultureel erfgoed vraagt forse investering

"Het is van vitaal belang voor de culturele sector inons land dat de overheid op korte termijn fors investeert in dedigitalisering van ons culturele erfgoed", aldus prof.dr.Jörgen van den Berg. "Er bereiken mij echter signalen dat hetministerie van O, C & W in eerste instantie niet verder wilgaan dan een paar miljoen gulden. Als dat echt zo is, dan ben ikbang dat we in Nederland op dit gebied hopeloos achterop zullenraken."

Als staatssecretaris Van der Ploeg op donderdag 5 november inAmsterdam het rapport 'Alles uit de kast' in ontvangst neemt, zalVan den Berg diens speech met meer dan gewone aandacht beluisteren.Samen met enkele van zijn medewerkers is de Utrechtse hoogleraarComputer en Letteren verantwoordelijk voor de inhoud van hetrapport waarin wordt aangedrongen op een investering in dedigitalisering van de Nederlandse cultuur erfgoed collecties vanzeker honderd miljoen gulden in de komende vier jaar.

In het rapport, dat formeel wordt uitgebracht door deWetenschappelijk Technische Raad van de nationale universitaireautomatiseringsclub SURF, constateert Van den Berg dat het bezitvan musea, archieven en bibliotheken op dit moment nog maar zeerten dele voor het publiek toegankelijk is. Van de naar schatting 36miljoen voorwerpen die de ongeveer achthonderd Nederlandse museasamen bezitten, kan door ruimtegebrek op dit moment bij voorbeeldmaar twee procent door museumbezoekers worden bekeken. En van dezeshonderd kilometer plankruimte ('genoeg om de grens van Nederlandmet Duitsland en België mee af te zetten') die onze archievenin totaal beslaan, is maar een beperkt deel deugdelijkontsloten.

Hoog tijd dus om de nieuwe media in te schakelen, aldus hetrapport dat duidelijk maakt, dat met een goede investering meerderedoelen in één klap kunnen worden bereikt. Niet alleen kandoor ontsluiting via cd-rom's en Internet een veel groter deel vanhet nationale cultuurbezit voor belangstellenden toegankelijkworden gemaakt, ook bieden de nieuwe media de mogelijkheid om zakenin een boeiende kontekst te presenteren, zoals bij voorbeeld blijktuit het via de Utrechtse Universiteitsbibliotheek te raadplegennationale orgelarchief. Tenslotte kan gedigitaliseerdmuseummateriaal ook uitstekend worden gebruikt vooronderwijsdoeleinden in het kader van het onlangs gestarteEdunet.

Van den Berg en zijn mede-auteurs kregen van het Ministerie vanO, C & W de opdracht om drie scenario's uit te werken, metdaarin voor de komendevier jaar een investering van respectievelijkvijftig, honderd en honderdvijftig miljoen gulden. Gezien het feitdat Nederland, samen met Duitsland, al een forse achterstand heeftop veel andere Europese landen, is honderd miljoen gulden minimaalnoodzakelijk om niet nog verder achterop te raken, concludeert Vanden Berg. Maar alleen met een bedrag van honderdvijftig miljoengulden kan de relatieve achterstand van ons land daadwerkelijkworden ingelopen.

Hoewel de opdracht tot het opstellen van het rapport afkomstigwas van het Ministerie van O, C & W, vreest Van den Berg tochvoor een wat zuinige reactie, nu duidelijk is dat het economischetij begint te keren. Met name het ontbreken in het binnen een maandgeproduceerde rapport van economische argumenten voordigitalisering zou wel eens contra-productief kunnen werken, vreestde Utrechtse hoogleraar. "Ik zou het echt heel jammer vinden alsonze aanbevelingen niet zouden worden opgepikt. Wij hebbenuitgebreid met 'het veld' gesproken en daar wordt dit algemeen alseen verstandige aanpak beschouwd. Ik ben er ook van overtuigd dateen goede ontsluiting van onze collecties tot meer belangstellingen dus tot grotere bezoekersaantallen zal leiden. Dat is ook in hetbuitenland afdoende gebleken.

Het probleem is dat zulke dingen moeilijk in economischrendement kunnen worden uitgedrukt, maar dat het van grootcultureel belang is, staat wat mij betreft als een paal bovenwater. "Ik hoop echt dat de staatssecretaris dat ook inziet en dathij zich hard wil maken voor een forse investering. Anders zou dithele verhaal wel eens niet meer kunnen zijn dan een doodgeborenkindje."

[w?mP#a4!#$&@auteur= ErikHardeman