Docenten van het jaar onderscheiden

Winnaar docentprijs Leen Dorsman:

'Ik heb hem verdiend'

Als een warm bad. Zo voelt de grote belangstelling diehistoricus Leen Dorsman krijgt sinds hij de docentprijs 1999-2000tijdens het jaarlijkse congres Onderwijs Meester heeft gewonnen. Dehal en zijn werkkamer aan de Kromme Nieuwegracht werden meteenbehangen met posters waarop de beeltenis van Dorsman is tebewonderen. "Ik heb hem verdiend", zegt de docent die lesgeeft bijde specialisatie cultuur- mentaliteits- enideeëngeschiedenis.

Het is niet de eerste keer dat Dorsman als docent in de prijzenvalt. Een aantal jaren geleden werd hij na een enquête in hetU-blad uitgeroepen tot gezelligste docent aan de universiteit. Aandie titel was echter geen geldbedrag van 7500 gulden verbonden.Tja, dat geld. Wat gaat hij daarmee doen? "Ik weet het echt nogniet. Misschien", zegt hij als hij even heeft nagedacht, "ga ikermee naar het oosten. De kant van India op. Om los te komen van deeurocentrische blik waarmee naar de wereld wordt gekeken. Dat kanhelpen bij het geven van college's over niet-westersegeschiedenis."

Dorsman heeft in Utrecht geschiedenis gestudeerd en is daarnagaan doceren. De eerste jaren als 'bungelaar'. "Ik heb wel 21contracten gehad voor ik in 1989 een volledige baan kreeg." Hijvindt zichzelf een echte docent: "Ik heb publiek nodig". Dorsmanwordt omschreven als een docent die zijn studenten kritisch leertzijn. Hoewel hij graag hoorcollege's geeft "omdat ik dan kan zeggenwat ik van die historische gebeurtenissen vind" schuwt hij dewerkcollege's waarvan niet duidelijk is waar ze naar toe leiden,niet. "Soms begin ik ergens aan zonder te weten waar het uitkomt.Dan leer ik met de studenten. Ik ben ook niet te beroerd om toe tegeven dat ik iets niet snap, of dat ik het antwoord op een vraagniet weet. Dat wordt, denk ik, gewaardeerd."

Daarnaast steekt de historicus veel tijd in het verbeteren vanhet onderwijs. Het belang van kwalitatief goed onderwijs aan deuniversiteit wordt groter, zegt Dorsman, maar is nog steedsinferieur aan onderzoek. "De laatste jaren zijn er goedeinitiatieven om het onderwijs te verbeteren. Onderwijs Meester isdaar één van. Wij hebbenbij geschiedenis een didacticusaangenomen om het ondewijsprogramma voor de eerstejaars door telichten. Dat de faculteit daar geld aan uitgeeft, isrevolutionair."

Hij is de initiatiefnemer van het regelmatige docentenoverlegvan geschiedenis. Er wordt overlegd over de eindtermen die dedocenten hun studenten in verschillende stadia van hun studiewillen hebben bijgebracht. Ook overleggen docenten over de maniervan lesgeven. "Kijk, daar staan nu vijf mappen met materiaal dieeen docent in het eerstejaarsprogramma kan gebruiken bij zijncollege's om de lessen levendig te houden."

Het bezig zijn met het verbeteren van onderwijs kost veel tijden dat gaat weleens ten koste van het onderwijs, geeft Dorsman toe."Dan geef ik college over een onderwerp dat ik al een keer hebgedaan, omdat dat minder werk met zich meebrengt." Slecht vindt hijdat niet, omdat er wat tegenover staat. Het liefst zou hijwerkcolleges geven over actuele gebeurtenissen. "Toen de Kosovooorlog uitbrak, had ik daar het liefst meteen een werkcollege overgegeven. Maar daar komt organisatorisch veel bij kijken. Dan is ervaak alweer een half jaar voorbij. Dat veroorzaakt hetspanningsveld in het vrije intellectuele verkeer tussen studentenen docenten waar ik het tijdens mijn toespraak bij deprijsuitreiking over had. Het is jammer dat dat gebeurt, maar ikweet ook wel dat een organisatie als de universiteit niet zonderregels kan."

Winnaar prijs jong docententalent Saskia van derHel:

'De grootste verrassing was de voordracht van studenten'

"Voor eerstejaars is het belangrijk dat ze les krijgen vandocenten die helemaal voor het onderwijs gaan. Eerstejaars moetennog echt worden gemotiveerd en moeten daarom niet meteen struikelenover de stof. Een nadeel daarbij is dat de universiteit minderbelang hecht aan onderwijs dan aan onderzoek. De docentenprijzenzijn daarom een goede manier om onderwijs ook belangrijk temaken."

Saskia van der Hel (26) werkt bij de vakgroep functioneleanatomie bij de faculteit Geneeskunde. Ze geeft les aan eerstejaarsmedische biologie en geneeskunde. Daarnaast houdt ze zich bezig metde ontwikkeling van de nieuwe curricula voor beide opleidingen.Haar studenten waarderen haar; daarom droeg de studievereniging vanmedische biologie MBV Mebiose haar voor als jong docententalent.Een vakjury maakte haar tot winnaar. "De grootste verrassing wasdat ik hoorde dat de studenten mij gingen voordragen."

In het juryrapport staat onder meer dat ze zich moeiteloos kanverplaatsen naar het niveau van de student om ingewikkeldeproblemenuit te leggen. Ook stapt ze zelf naar studenten toe om tevragen of de stof is begrepen. Naar aanleiding van kritiek past zehaar lessen aan. Ook besteedt ze veel tijd aan het begeleiden vanstudenten. Haar leeftijd, zo denkt ze, werkt hierbij in haarvoordeel. "Ik kan me nog goed verplaatsen in de gedachtenwereld vanstudenten en ik weet zelf nog waar de problemen in de stofzitten."

Van de Hel heeft altijd al voor de klas willen staan. Op demiddelbare school gaf ze bijles. Tijdens haar studie medischebiologie in Utrecht was ze studentassistent. Maar dat ze na haarstudie colleges ging geven aan eerstejaars was voor haar eigenlijkook een verrassing. "Het is niet echt logisch. Als medisch bioloogword je meestal assistent-in-opleiding en ga je onderzoek doen.Daar had ik niet zo'n zin in. In mijn laatste jaar heb ik daaromgesolliciteerd op een vacature hier bij geneeskunde en ben ik tochhet onderwijs in gerold."

Haar eerste les in 1998 kan ze zich nog goed herinneren. "Ik was24 en heel nerveus. Ik moest een college geven aan driehonderdstudenten. Ik associeerde me toen nog meer met studenten dan metdocenten. Gelukkig ging het goed. Ondertussen volgde ik een cursushoorcollege geven. Daar werd je op video opgenomen. Ik was toen ookheel nerveus, maar dat zag je niet aan me af. Dat vond ik gunstig.Ook kreeg ik leuke reacties van studenten en leerde ik ze beterkennen tijdens practica. Daardoor werden de hoorcolleges ookpersoonlijker. Je ziet bekenden in de zaal zitten."

Van der Hel heeft nu bijna haar onderwijsbevoegheid op zak.Naast lesgeven houdt ze zich bezig met de invoering van het nieuwecurriculum. Dat slokt zoveel tijd op dat ze het onderzoek even laatvoor wat het is. "Voor het nieuwe curriculum moet je zelf eerstalle nieuwe boeken lezen en moeten de lessen worden aangepast. Ikvolg nu heel veel lessen om de reacties van de studenten te peilen.Op die manier kan je snel bijsturen. Is een practicum nietduidelijk dan kan je daar een verklarend college over geven. Datvind ik prettiger dan de schriftelijke evaluatie af te wachten.Daar pik je toch minder van op."

Wat ze met het prijzengeld van 3000 gulden gaat doen, weet zenog niet. "Het geld is bestemd om jezelf te ontwikkelen. Ik benAfrika-minded, dus misschien dat ik daar heen ga. Maar als ik echtslim ben, ga ik eerst verder kijken bij andere universiteiten zoalsYale of Harvard."

Gwenda Knobel