Groter ozongat boven Noordpool

De afbraak van ozon boven de Noordpool iswaarschijnlijk al veel verder voortgeschreden dan tot nu werdaangenomen. Dat constateert Quintus Kleipool uit onderzoek naar dehoeveelheid chloor in de atmosfeer van het Noordpoolgebied.

Nieuws
Uitgave: Uitgave 3
Jaargang: Jaargang 32
on 14/09/2000

Kleipool, medewerker van de in Utrecht gevestigde organisatievoor ruimteonderzoek SRON, promoveerde deze week op een onderzoeknaar de samenstelling van de polaire atmosfeer. Uit metingen met deatmosferische detector die hij ontwierp, blijkt dat hetchloorgehalte in het Noordpoolgebied veel hoger is dan gedacht.Omdat chloormonoxide, de chloorverbinding die Kleipool bestudeerde,alleen bij lage temperaturen ontstaat, moet de temperatuur boven deNoordpool volgens de Utrechtse onderzoeker veel lager zijn dan dehuidige modellen voorspellen.

Als dat klopt, stelt Kleipool, dan betekent dat weinig goedsvoor de ozonlaag die het leven op aarde beschermt tegen schadelijkeultraviolette straling. De ozonlaag wordt namelijk vooral bij lagetemperaturen afgebroken door chloorbevattende stoffen zoals CFK'suit koelkasten en spuitbussen. Als de temperatuur boven deNoordpool inderdaad lager is dan aangenomen, moet de afbraak vanozon boven de Noordpool dus veel ernstiger zijn dan tot nu toealtijd is gedacht.

Opmerkelijk is dat de metingen van Kleipool niet stroken met detot nu toe gehanteerde wiskundige beschrijvingen van de atmosfeer.De fysicus legt uit hoe dat kan: "De huidige modellenvertegenwoordigen onze beste kennis, maar het bepalen van desamenstelling van de atmosfeer via onder meer satellietmetingen isgeen eenvoudige zaak. De wiskunde erachter is heel ingewikkeld, demodellen zijn daardoor nog te onnauwkeurig. Mijn detector geeft aanin welke richting we het in de toekomst moeten zoeken. We moetenmeer metingen doen, de resolutie van de modellen moet hoger. Verderis het wachten op de rekenkracht van nieuwe computers."

Kleipool wijst nog op een extra paradoxaal effect van de huidigemilieuverontreiniging op de ozonlaag. De afkoeling van de atmosfeerboven de Noordpool wordt namelijk nog eens extra versterkt door hetbroeikaseffect. Door de toename van koolstofdioxide in deatmosfeer, warmt de onderste helft van de atmosfeer op (hetbroeikaseffect). De buitenste laag, de stratosfeer, koelt daardoorechter af. Ook dat bevordert de afbraak van ozon.

Rinze Benedictus