Informatiemaatschappij vraagt om andere rechtsregels

Dat stelde prof.dr. Mark Bovens in de oratie die hij woensdag 18november uitsprak. Bovens die anderhalf jaar geleden werdaangesteld als hoogleraar Rechtsfilosfie, onderzoekt in Utrecht watde gevolgen van de digitalisering van de maatschappij voor derechtsstaat zijn. Volgens Bovens heeft de westerse maatschappijzich in de afgelopen twee eeuwen ontwikkeld van een liberale, viaeen democratische naar een sociale rechtsstaat. Inmiddels zitten weechter middenin een volgende transformatie, en wel die naar deinformatiemaatschappij. En ook die overgang zal volgens de nieuwehoogleraar ingrijpende gevolgen hebben voor de rechtsstaat.

Bovens wees onder meer op het internationale karakter vanInternet waardoor de nationale grenzen, waarop de rechtsstaat isgebaseerd, steeds meer vervagen. Maar ook de rechten van burgersdienen in een informatiemaatschappij opnieuw te wordengedefinieerd. "Wie geen sofi-nummer, e-mailadres, chipkaart enkabelaansluiting heeft, loopt in de toekomst het risicomaatschappelijk en politiek te worden gemarginaliseerd. Dat vraagtniet alleen om een andere invulling van de bestaande rechten vanburgers, maar wellicht ook om de ontwikkeling van digitaleinformatierechten die beduidend verder gaan dan de huidige wetopenbaarheid van bestuur. Zo mag men verwachten dat de overheidalle openbare overheidsdocumenten tegen kostprijs op Internetbeschikbaar stelt."

Maar daarvoor is essentieel dat de overheid ook bevordert datalle burgers, ongeacht hun inkomen, feitelijk toegang hebben tot deelektronische snelweg, in ieder geval tot die informatiediensten en-bronnen die cruciaal zijn voor hun maatschappelijk functioneren,aldus Bovens.

EH