Moraaldebat blijft steken in abstracte borrelpraat

Aan interessante thema's ontbrak het niet tijdens hetstudentendebat Moraal anno 2000 dat vorige week woensdag plaatsvondin de kantine van de Universiteit voor Humanistiek. Al te heftigwerd het echter niet. Zoals panellid Simone van der Burg zei: "Alsje het roerend met elkaar eens bent, zeg je niet zoveel meer."

Is een overkoepelende moraal nog mogelijk tijdens dehoogtijdagen van het individualisme? In hoeverre is moraal eenindividueel gegeven en is moraliteit verklaarbaar vanuit eensociaal-psychologisch kader? Valt moraliteit überhaupt teberedeneren of is het iets dat gestoeld is op emoties? Interessantevragen waren er te over, maar ruimte voor antwoorden bood dediscussie die zich na de pauze had moeten ontspinnen nauwelijks.Het gesprek ging alle kanten op en bleef voornamelijk abstract,waardoor het borrelpraatgehalte hoog was. Bovendien werd dediscussie om tien uur abrupt afgebroken door de presentratice:"Over zo'n onderwerp kunnen we eindeloos door praten. Blijf dat danook vooral doen onder het genot van een hapje en een drankje." Inhet geroezemoes dat ontstond ging het echter al snel over de groteopkomst, de falende microfoons en andere aardse onderwerpen.

Jammer, want het zijn knagende vragen. Is er nog wel moraal indeze tijd en waar kan die nog op gebaseerd zijn? Soms verlangt eenmens terug naar de tijden dat God vanaf zijn hemelse troon de grenstussen het goed en kwaad bepaalde en deze doorseinde aan paus,pastoor en onderwijzer. Maar dat die transcendente moraal nu tochwerkelijk hopeloos achterhaald is valt toch niet meer te ontkennennu de Nederlandse bisschoppen, ondanks een aidsepidemie in Afrika,in meerderheid besloten dat condoomgebruik uit den boze blijft.

In plaats van de christelijke moraal kwam de new agespiritualiteit. Zoiets moeten de organisatoren van het moraaldebatgedacht hebben toen ze Janneke Tops uitnodigden die vanuit haarantroposofische achtergrond een licht over de hedendaagse cultuurzou laten schijnen. In tegenstelling tot de andere panelledenneigde zij naar hetrelativistische standpunt: van alles kun jeleren, ook van kwade dingen. "Moraal gaat over oordelen", meendeTops, "men zou dat minder snel moeten doen en de zaak ook van deandere kant leren bekijken."

Hoogleraar praktische humanistiek Harry Kunneman ziet niets inde laisser-faire oplossing van het liberalisme, maar schuwteveneens de CDA-opvatting dat de orde moet worden hersteld. Zijnoplossing zweeft ergens in het midden: "We moeten op zoek naar eenmoraliteit die je niet vraagt je individualiteit op te geven." Jekomt dan al snel uit bij de postmoderne overwegingen van filosofenals Lyotard en Deleuze. Zij worden tegenwoordig echter vaakverketterd vanwege hun 'achterhaalde' linkse engagement. Jammer,want hun zoektocht naar een niet-statische ethiek zou wel eens desleutel kunnen zijn voor een moraal voor de eenentwintigsteeeuw.

Raymond van de Wiel

Op 24 maart vindt in het hoofdgebouw van de UvH,Drift 6, het laatste debat uit deze reeks plaats met als thema:Liefde anno 2000, bestaat de ware nog?'. Aanvang 19.30 uur. Detoegang is gratis.