Boekrecensie: ‘Writing the Liberal Arts and Sciences’ geeft toegankelijk inkijkje

Photo: DUB

Het University College Utrecht is opgericht in 1998 en verzorgt de opleiding Liberal Arts & Sciences (LAS). Hier kunnen studenten hun eigen curriculum samenstellen uit verschillende disciplines uit de bèta-, sociale- en geesteswetenschappen. Daarna volgt het verplichte vak Wetenschappelijk Schrijven. Hierin worden de studenten gevraagd om vanuit die brede basis over belangrijke punten van het dagelijks leven na te denken en uiteindelijk één van die onderwerpen uit te diepen.

De docenten van de uiteenlopende disciplines gaven elkaar in 2017 een inkijkje in hun vak tijdens lunchbijeenkomsten. Hieruit ontstond het idee om korte, toegankelijke verhalen te schrijven die ook buiten de campus gelezen kunnen worden. “De docenten van het LAS-programma verwachten van de studenten dat ze een goed essay kunnen schrijven. Moeten we dat zelf dan ook niet doen?”, aldus de drie redacteuren van het boek, Mary Bouquet, Annemieke Meijer en Cornelus Sanders, in een interview op de site van de UU.

De verhalen in het boek laten goed zien hoe boeiend die lunchbijeenkomsten geweest moeten zijn. Het redacteuren-trio schrijft in de inleiding dat de essays niet in een bepaalde volgorde gelezen hoeven te worden. Daarbij is het de schrijvers gelukt om weg te blijven van jargon. Alles is geschreven in begrijpelijke taal. Dat zorgt ervoor dat ook de meest lastige concepten te doorgronden zijn. Dat maakt het boek tot leuk leesvoer voor op het nachtkastje. Alle essays zijn ongeveer zes pagina’s lang zijn en je kunt over de discipline lezen waar je op dat moment zin in hebt.

Interdisciplinariteit vieren
In de introductie spreekt het drietal ook de hoop uit dat het boek niet alleen gelezen zal worden door jongeren die overwegen te studeren aan UCU maar ook door de rest van hun familie. Het idee is te laten zien wat voor een opleiding Liberal Arts & Sciences is. Je kunt je afvragen of dat doel uiteindelijk ook bereikt wordt. Het is duidelijk dat deze opleiding studenten een breed palet aan kennis meegeeft en kritisch denken stimuleert. Alleen is het nog maar de vraag of een 17-jarige die nog niet precies weet wat hij met z’n leven wil en ouders die graag zien dat hun kind een studie kiest met een beroep voor ogen door dit boek enthousiast zullen raken voor een studie als LAS. Ook de titel had dan nog wat spannender en toegankelijker kunnen zijn en misschien is het Engels voor een 17-jarige ook net een brug te ver voor de Nederlandse studiekiezer.

Writing the Liberal Arts and Sciences s ook een viering van interdisciplinaire samenwerking. Iets dat waarschijnlijk sneller plaatsvindt op een campus als UCU waar academici met verschillende achtergronden gebouwen delen dan tijdens een LAS-opleiding waar de grenzen van de opleiding minder fysiek zijn. Bij het schrijven van de essays kregen de 21 schrijvers ook feedback van elkaar over de inhoud en de vorm, wat ook de toegankelijkheid ten goede kwam. Het zou alleen wel leuker zijn als van deze samenwerking meer terug te zien was in het boek. Nu lijken het meer losse essays dan iets dat samen gemaakt is. Nu moet de lezer zelf verbanden leggen en dat is niet altijd even gemakkelijk.

Waarheid, Dialoog en Historisch bewustzijn
Om de lezer toch enige structuur te bieden op dit vlak zijn de essays ingedeeld in drie categorieën: Waarheid, Dialoog en Historisch bewustzijn. Categorieën die de basis vormen voor veel hedendaagse discussies.

Het concept ‘waarheid’ wordt van alle kanten aangevallen, zegt filosoof Floris van der Burg in het openingsessay. Door sociale media die vol staan met nepnieuws en complottheorieën en politici die traditionele media verdacht maken. “Hoe bepalen we wat we geloven? Of maakt dat niet uit? Is mijn waarheid net zoveel waard als die van anderen? Is waarheid relatief voor mij, of voor mijn omstandigheden, of voor een bepaalde cultuur?” Hij wordt opgevolgd door docent Literatuurwetenschappen Agnes Andeweg met een verhaal over fictie. En docent Taalkunde Jocelyn Ballantyne ontleedt hoe Trump en zijn team hun vragen zo formuleerden dat gesprekspartners bepaalde vooronderstellingen maakten.

Velen vinden dat de dialoog aangaan het middel is tegen de polarisatie in de huidige samenleving. Maar in de categorie Dialoog wordt dit begrip opnieuw van verschillende kanten benaderd. Van het tranentrekkende On Being a Doctor, waarin redacteur Cornelus Sanders enkele ervaringen met oncologiepatiënten deelt, tot het tot nadenken stemmende Religion 2.0 waarin Katja Rakow kijkt naar de adoptie van nieuwe technologieën in religieuze contexten. Wist je dat een eeuwenoude boeddhistische tempel in Japan herdenkingsdiensten aanbiedt voor robothondjes?

Over historisch bewustzijn is de laatste tijd veel discussie, zoals een beweging die oproept tot een meer divers curriculum, zodat ook de stemmen van diegenen die historisch gemarginaliseerd zijn, vertegenwoordigd kunnen worden. In het boek wordt dit thema benaderd aan de hand van essays over het volwassen worden van de statistiek als wetenschap, de herziene canon van Nederland, en zelfs een fictief gesprek tussen twee monumenten.



Writing the Liberal Arts and Sciences – Truth, Dialogue, and Historical Consciousness
Redactie door Mary Bouquet, Annemieke Meijer, Cornelus Sanders
Amsterdam University Press 24,99 euro

 

Advertentie