Een vruchteloze zoektocht naar extra geld voor alfa en gamma

Het was een hele zoektocht, vertelt Tweede Kamerlid Lisa Westerveld van GroenLinks, maar het leek gelukt. Ergens op de Rijksbegroting vond haar partij 38 miljoen euro die op de plank lag te verstoffen.

Iedereen kan wel roepen: geef extra geld hieraan of daaraan. “Maar dan kun je zien aankomen dat je plan het niet gaat halen”, zegt Westerveld. “Wij steunen ook alleen amendementen met een serieuze dekking.”

Schatkist
Vlak na Prinsjesdag begonnen ze bij GroenLinks de posten door te pluizen en toen zagen ze opeens geld voor de maatschappelijke diensttijd. Er was 75 miljoen euro voor uitgetrokken, maar een flink deel ervan bleef nog in de schatkist achter. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) had er nog geen plan voor.

“Het is niet gebruikelijk om geld van het ene ministerie weg te halen om het aan een ander ministerie te geven”, zegt Westerveld, “maar dit geld gaat nog helemaal nergens naartoe. Het staat nog niet op de begroting van VWS. En dan kan het wel!”

Dus diende ze een motie in: geef dat geld aan de algemene universiteiten. Die kunnen het goed gebruiken. Er is een recordaantal studenten in het wetenschappelijk onderwijs en het systeem loopt tegen zijn grenzen aan, zoals ook minister Van Engelshoven deze week erkende.

Leed verzachten
Met die 38 miljoen zou je bovendien het leed van de alfa- en gammastudies kunnen verzachten, nu het kabinet geld verschuift naar bèta en techniek. Overigens heeft het kabinet zelf ook al 41 miljoen euro uitgetrokken voor een ‘zachte landing’ van de plannen.

Maar gisteren is Westervelds motie verworpen. De regeringspartijen waren ertegen en ook de oppositie was verdeeld. “De dekking van het amendement deugt niet”, reageert CDA-Kamerlid Harry van der Molen. “We kunnen niet toveren. We hebben er serieus naar gekeken en we hebben het nagevraagd, maar het geld heeft echt al een bestemming.”

Het geld is inderdaad bestemd voor de maatschappelijke diensttijd, weet ook GroenLinks, maar het is nog niet ‘juridisch verplicht’: het is nog aan niemand in het land toegezegd. Daarom zag Westerveld toch mogelijkheden.

Verkeerde volgorde
Maar GroenLinks kiest de verkeerde volgorde, zegt een woordvoerder van het ministerie van Financiën. Het geld is volgens het regeerakkoord bestemd voor de vrijwillige maatschappelijke diensttijd, die in 2020 begint. Het is dus toebedeeld aan VWS. Je zou daarom met de bewindslieden van VWS moeten praten: waar ga je het aan uitgeven? En als je het geld bij nader inzien niet nodig hebt, mag het dan naar de universiteiten?

Voorlopig staat het geld op een ‘aanvullende post’ van het ministerie van Financiën, omdat er nog geen bestedingsplan voor is. In die zin is de uitgave inderdaad nog niet ‘juridisch verplicht’. Maar het voorstel van GroenLinks druist tegen de gebruikelijke begrotingsregels in.

Politiek
Mocht dit enige kans van slagen hebben, dan moet het dus via het ministerie van VWS. Maar de VWS-begroting is ook goedgekeurd door de Tweede Kamer. “Uiteindelijk is het een politiek besluit”, wil GroenLinks onderstrepen.