Utrechtse fysicus geeft jonge onderzoekleiders een stem
De initiatiefnemers van de Young Academy of Europe, André Mischke staat tweede van rechts. Achter hem, half verscholen, UMC-onderzoeker Raimond Schiffelers
De Utrechtse fysicus André Mischke is grondlegger en voorzitter van de Young Academy of Europe (YAE). Dit nieuwe netwerk van jonge onderzoekers is een van de motoren achter het verzet tegen de dreigende bezuinigingen op het Europese onderzoeksbudget.
Eind deze week staan in Brussel 27 regeringsleiders voor de taak om een nieuwe Europese begroting in elkaar te timmeren. In onderzoeksland wordt gevreesd dat de beloofde verhoging van het budget tot bijna 80 miljard euro voor het programma Horizon 2020 in die besprekingen wel eens het kind van de rekening kan worden. Nobelprijswinnaars uitten in oktober hun zorgen in een openbare brief en vorige week tijdens een ontmoeting met Europese leiders.
Daarbij werd ook verwezen naar een online petitie die inmiddels al meer dan 140.000 keer is ondertekend door Europese onderzoekers. Die petitie was de eerste actie van de Young Academy of Europe, waarvan de Utrechtse fysicus André Mischke samen met onder meer UMCU-onderzoeker Raimond Schiffelers een van de initiatiefnemers is. Mischke roept medewerkers van de UU op de petitie te ondertekenen, als zij dat nog niet hebben gedaan. “De animo voor de petitie is zeker in Nederland verrassend groot. Het aantal handtekeningen overtreft onze verwachtingen vele malen.”
Volgens Mischke zijn investeringen in wetenschap noodzakelijk als Europa zich wil ontworstelen aan de crisis. “Zonder externe financieringsbronnen komt de opleiding van promovendi in gevaar. Dat betekent dat een hele generatie talent wegvalt. Dat is een kwaliteitsverlies waar je heel lang last van zult hebben.”
De YAE richt zich in eerste instantie op onderzoeksleiders die in de afgelopen 15 jaar zijn gepromoveerd en een Europese onderzoeksbeurs, een zogenoemde ERC Starting Grant, hebben gekregen. Mischke, die zelf een van de eerste beurswinnaars was, hoopt tijdens de eerste algemene vergadering van YAE in december in Brussel 100 leden te mogen verwelkomen. Uiteindelijk wil YAE uitgroeien tot een club van 500 geselecteerde topwetenschappers. Leden mogen vijf jaar lid blijven, daarna worden ze automatisch alumni van de YAE.
De petitie tegen kortingen op het Europese onderzoeksbudget is een voorbeeld van de wijze waarop Mischke met de Young Academy of Europe “een stem wil laten horen die tot nu toe niet gehoord werd”. “Wij zijn de mensen die het op termijn moeten gaan doen. Wij weten wat er op de werkvloer speelt. Daarom is het goed dat er naar ons geluisterd wordt als er over wetenschapsbeleid wordt nagedacht. Zo willen wij ook meepraten en ideeën aandragen als het gaat om long range plannen voor grootschalige onderzoeksprojecten.”
Mischke hoopt vooral dat de leden een netwerk gaan vormen waarin ideeën en kennis worden uitgewisseld. Dit kan samenwerking en interdisciplinaire onderzoeksprojecten stimuleren. “Maar onze gesprekken zullen ook zeker gaan over allerlei praktische zaken waar onze leden mee te maken hebben. Het gaat steeds om mensen die carrière maken in de wetenschap en bijvoorbeeld een onderzoeksgroep proberen op te bouwen. Dat brengt allerlei specifieke vragen met zich mee. Hoe zit het bijvoorbeeld met je pensioen als je in drie landen aan universiteiten hebt gewerkt?”
YAE moet er uiteindelijk aan bijdragen dat Europa een leidende rol in de wetenschap kan blijven spelen, vindt Mischke. “Daarbij is het van belang dat Europa echt als één onderzoeksgebied wordt gezien, intern en extern. Dat is ook een van de uitgangspunten van de ERC, maar in de praktijk zie je nog veel versnippering. Succesvolle Europese projecten zoals CERN of EMBO kunnen als voorbeeld dienen voor toekomstige generaties onderzoekers, ook in de alfa- en gammahoek. Daarnaast vinden we het ook van belang om wetenschappers uit Oost-Europa bij ons initiatief te betrekken en te ondersteunen. Er is daar veel talent, maar dat krijgt niet de logistieke en financiële middelen om bijvoorbeeld kans te maken op een ERC-beurs.”
Mischke zegt inmiddels veel enthousiaste reacties te hebben ontvangen van vertegenwoordigers van de ERC en van de Europese Commissie. Op termijn verwacht hij een partnerschap aan te kunnen gaan met de Academia Europaea. Van de Utrechtse faculteitsdecaan Van Meer kreeg hij onlangs al een mooie pluim.