VVD onder vuur over leenstelsel

In het debat over de onderwijsbegroting ligt de VVD onder vuur over de plannen voor het leenstelsel. Als tienduizenden studenten afhaken wanneer de basisbeurs verdwijnt, gaat de VVD dan de plannen bijstellen?

De liberalen vinden dat studenten meer moeten bijdragen aan hun eigen opleiding. Dan zullen jongeren beter gaan nadenken over hun studiekeuze en bovendien sneller hun opleiding afronden, zegt VVD-Kamerlid Pieter Duisenberg. Bovendien moet onderwijsgeld niet aan levensonderhoud worden besteed.
De oppositie had de messen al geslepen. Er is in de Eerste Kamer geen steun voor het leenstelsel, zegt SP’er Jasper van Dijk. Waarom zou je dat wetsvoorstel dan nader gaan uitwerken?
Deze ‘conclusie’ komt te vroeg voor Duisenberg. Hij wil graag een ‘procesbrief’ van de minister afwachten, kennelijk in de veronderstelling dat zij wel een mouw weet te passen aan de steun in de Eerste Kamer.
Zo schuift hij de discussie voor zich uit. Dat tienduizenden jongeren zullen afhaken, zoals de hogescholen vrezen, noemt Duisenberg “hypothetisch”. Hij denkt dat het wel mee zal vallen, alleen al omdat de aanvullende beurs behouden blijft. Jongeren zullen vooral beter nadenken over hun studiekeuze en dat is ook iets waard.
Dat antwoord schoot Harm Beertema van de PVV in het verkeerde keelgat. “Er zijn toch ook veel jongeren die niet met een hoogopgeleide vader aan de ontbijttafel zitten?”, vraagt hij. “Ze moeten knokken voor hun studie en komen niet toe aan een bewuste keuze. Dat zijn heel andere milieus. Die gaan niet meer studeren.”
“Ik begrijp de zorg”, antwoordt Duisenberg, “en dat is een punt om in de gaten te houden bij de implementatie.” Beertema neemt daar geen genoegen mee en vraagt hoe veel talent er van de VVD verloren mag gaan: 10.000 studenten,15.000 of nog meer? Maar daar wil Duisenberg niet op antwoorden.
Zelfs D66, in principe medestander in de strijd om de basisbeurs af te schaffen, plaatst een kanttekening. “Ik deel de optimistische visie, maar we hebben hier geen van allen een kristallen bol”, zegt Kamerlid Paul van Meenen. Mocht de leenangst oplaaien, zal de toegankelijkheid toch in gevaar kunnen komen. Heeft de VVD middelen gereserveerd om zulke ongewenste gevolgen te kunnen repareren, als dat nodig mocht zijn?
“Het is te vroeg om het hierover te hebben”, kan Duisenberg alleen maar antwoorden. “We moeten het zo implementeren dat ongewenste bijeffecten niet optreden.”
Maar, wil GroenLinks weten, waar zal de VVD de ruimte vinden om negatieve effecten te dempen als die toch optreden? Duisenberg liet zich niet uit de tent lokken: “Als blijkt dat er negatieve effecten optreden, dan zal die ruimte moeten worden gevonden.”