Tijd voor een heel andere campagne

Niet alleen het omstreden promofilmpje was seksistisch. De EU-campagne Science: it’s a girl thing staat volgens Sarah Dellmann en Anja Goldschmidt bol van stereotiepen.

Vanaf het moment dat de website http://science-girl-thing.eu/  als onderdeel van het EU-initiatief Women in Research and Innovation online ging, riep ze veel kritiek op. Binnen 30 uur kwamen er zo veel negatieve reacties op de trailer dat de commissie de video van de officiële webpagina verwijderde.
In de video stormen drie langbenige vrouwen op hoge hakken en in korte jurkjes een laboratorium binnen om een werkende mannelijke collega van hun wetenschappelijk talent te overtuigen. Om dit te bereiken giechelen ze, krabbelen ze iets op een bord en nemen zij al handkussend verleidelijke poses aan. De dominante kleur in de video is roze en tussen de roze en wit ingekleurde animaties van atomen worden poederkwasten en lippenstiften getoond.
De video spreekt jonge vrouwen dus niet aan op hun eventuele interesse in natuurkundige vragen of de dagelijkse onderzoekspraktijk in de bètavakken, maar gebruikt cosmetica en een ideaalbeeld van het vrouwelijk lichaam om hun belangstelling op te wekken. Het lijkt alsof de makers van deze video dachten dat zij jonge vrouwen alleen kunnen bereiken als zij inspelen op sex appeal – en dat ze daardoor bij mannen in de smaak vallen.
Aan het overduidelijke seksisme in de video hebben veel mensen zich geërgerd; vrouwelijke professoren vanuit de bètavakken en andere vakgebieden bekritiseerden de video vanwege zijn stereotiepe beeld dat niets te maken heeft met de werkelijkheid van een bètacarrière. In drie dagen tijd is er een niet te overziene hoeveelheid video’s op youtube geplaatst met reacties van woedende en teleurgestelde internetgebruikers.
De trailer is verwijderd en op de officiële website van de EU commissie zijn er inmiddels korte videoportretten van onderzoeksters, vrouwelijke professoren en studentes te zien. Hoewel er veel aandacht aan het privéleven van de geportretteerde vrouwen wordt besteed, zijn er ‘echte’ wetenschapsters in plaats van de abstracte, stereotiepe meisjes uit de video te zien. Is het probleem daarmee opgelost?
Was deze video maar een uitzondering in de campagne! De ophef rond de trailer zorgde ervoor dat de rest van de campagnewebsite buiten de aandacht viel. En dat ten onrechte: zo kondigt de webpagina de komst van een ‘campagnetruck’ aan die kriskras door Europa zal trekken en waarin op locatie wetenschappelijke demonstraties worden gedaan die de “connectie zal laten zien tussen bètavakken en muziek, cosmetica, voedsel, mode en meer”.

Op de prikbordachtige startpagina is een onderdeel gewijd aan interessante weetjes rondom natuurkundige thema’s. Drie van de ongeveer twintig feiten zijn verbonden aan cosmetica, en zelfs een tip om af te vallen wordt wetenschappelijk benaderd: “You actually lose weight from eating celery since chewing and digesting it burns up more calories than the celery itself contains.”
Ook het logo van de campagne is ondanks alle protesten nog steeds hetzelfde: Het motto ‘Science: it’s a girl thing’ is gehuld in roze, waarin de ‘i’ in ‘science’ is voorgesteld als een lippenstift. Zo bekeken is de trailer helemaal geen uitzondering in de campagne. Ook in andere onderdelen van de website worden jonge vrouwen begrepen als vooral gekenmerkt door hun interesse in de vraag hoe de bètawetenschappen een bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling en verbetering van cosmetica.
Het scandaleuze feit dat in de EU commissie seksistische vrouwenbeelden – al dan niet onbewust – een prominente rol spelen, toont de noodzaak voor een andere campagne: Een campagne die jongen vrouwen niet suggereert dat vooral hun uiterlijk van belang voor hun carrière is. Een campagne, die vrouwen vertrouwen in hun intellectuele vaardigheden sterkt, zal de positie van vrouwen in de wetenschappen effectief verbeteren - en zeker niet het koppelen van vrouwen aan ontwikkeling en gebruik van cosmeticaproducten.