Dinsdag 4 mei 2010
Op de tweede avond van ons verblijf hier in Skopje, zondagavond dus, stond er een culturele
avond in de planning. De bedoeling was om eten en muziek van je eigen land te
presenteren en dat van anderen te ‘ontdekken’. Iedereen had heel erg zijn best
gedaan om een presentatie te maken en producten typisch van hun eigen land uit
te stallen. Het was grappig om te merken hoe nationalistisch je dan eigenlijk
bezig bent. De oranje attributen van Koninginnedag kwamen tevoorschijn, de
erwtensoep werd opgewarmd en de dropjes uitgedeeld. We hebben de groep zelfs
leren ‘hakken’. Lukte best aardig moet ik zeggen. De Kosovaarse groep had typische
producten afkomstig uit Kosovo mee. Ze lieten in hun presentatie het promotiefilmpje zien
over the Young Europeans (zie filmpje). De Serven, die zich doorgaans opvallend
rustig en op de achtergrond houden, lieten tijdens deze presentatie een
toneelstukje zien waarin ze met zelfspot hun samenleving lieten zien. Jonge
verwende vrouwen die opzoek zijn naar rijke zakenmannen die tijdens het uitgaan
alles betalen. Het verschil tussen deze presentaties vond ik opvallend en geeft duidelijk de
dynamiek van de groep weer. De Kosovaren toonde nadrukkelijk de
onafhankelijkheid van Kosovo en brachten hun tradities naar voren terwijl de
Servische groep op de achtergrond bleef en meer zelfspot toonde, alsof ze
erg neutraal wilden blijven. Dit bleek later op de avond ook uit de gesprekken
die ik had met de Servische groep waarin ze frustraties uitten over de
emotionele waarde die sommige deelnemers uit Kosovo in de discussies stopten
terwijl zij zelf meer neutraal probeerden te blijven.
Deze zelf-kritische kant van de Serven bleek gister toch
meer emotionele waarde te krijgen in de discussie over de naam Kosovo/Kosova en
over de waarde van cultureel erfgoed en de vorming van nationale en etnische
identiteit. Helaas heb ik een groot deel van de dag moeten missen doordat mijn
zwakke maag mij erop wees dat ik toch echt rustig aan moet doen met het
vetrijke voedsel hier. De discussie die middag is gelukkig opgenomen, lang leve
de technologie!
Vandaag ben ik er weer met frisse moed tegenaan gegaan en hebben we het gehad over transnational justice en met name over truth commissions.
Op deze manier kunnen slachtoffers hun verhalen kwijt tegenover daders.
In Kosovo heeft men een waarheidscommissie (RECOM) opgezet dat een
begin is voor een officiële regionale en onafhankelijke commissie die
onderzoek moet gaan verrichten naar oorlogsmisdaden. Wat dit betreft is
er nog een lange weg te gaan. Het theoretische gedeelte vandaag leek
meer interesse te wekken bij onze groep en minder bij de andere
jongeren. Pas toen de vraag werd gesteld of Servië misdaden heeft
gepleegd en waarom de Serven de Kosovaarse onafhankelijkheid niet
willen accepteren, werd iedereen weer wakker en de discussie fel. De
nationale trots liet zich weer even zien maar uiteindelijk kwamen ze
samen tot de prachtige conclusie dat ze qua interpretatie van
geschiedenis en leefomstandigheden niet veel van elkaar verschillen.
Misschien wel een goede basis om samen te werken aan een Europees
ideaal?