Voor wie de film ‘Invictus’ heeft gezien, komt de titel
van dit blog waarschijnlijk bekend voor. Het is de laatste regel van het
gedicht ‘Invictus’ van de Engelse dichter William Ernest Henley (1849-1903).
Het gedicht heeft Nelson Mandela tijdens zijn jaren in gevangenschap kracht
gegeven. Het gaat over de wil om te overleven in tijden van ontberingen. Ik
citeer hierbij de laatste 4 regels van het gedicht:





It matters not how strait the gate,

How charged with punishments the scroll,

I am the master of my fate:

I am the captain of my soul.





De kracht die uit dit gedicht spreekt, heeft mij tijdens
mijn verblijf in Kaapstad getroffen. Zuid-Afrika is een land van
tegenstellingen, met een grote variatie in landschap, een bewogen geschiedenis
en een land waarbij de bevolking is onderverdeeld in 3 groepen: zwart (uit
Afrika), gekleurd (uit Azië of India) en blank (uit Europa). Deze benamingen
komen nog steeds voor in het dagelijkse gebruik en behoren tot het politiek
correcte taalgebruik.





Het landschap is adembenemend. Kaapstad ligt ingeklemd
tussen bergen en zee. Vanaf het dek van de clipper kijk je uit op de
majestueuze Tafelberg. Rond het middaguur drapeert zich hier een laken van
wolken, voortgeduwd door de ‘Cape Doctor’, een stevige zuidoostelijke wind. De
Tafelberg beklimmen is een ervaring op zich. Een ruim 4 uur durende wandeling
waarbij je rond de 1000 meter door de wolken heen klimt. Een stralend tafeldek
strekt zich voor je uit. Rondom je zie je bergen en de zee.





Een andere belevenis is Kaap de Goede Hoop. De wind is
hier zeer krachtig. Vele schepen vergingen hier in vroegere tijden. Kaap de
Goede Hoop werd ook wel Cabo Tormentosa (Stormkaap) genoemd. Vanaf Kaap de
Goede Hoop kun je wandelen naar Cape Point. Onderweg kun je klipdassies
tegenkomen. Dit is een soort knaagdier dat verwant is aan de olifant(!). Het is
mij niet gelukt om de gelijkenissen te vinden. Ook kun je hier struisvogels en
elanden vinden. Niet ver van Kaap de Goede Hoop ligt Boulders Beach, een
strandje vlakbij Simon’s Town, waar de Afrikaanse pinguïns leven. Deze pinguïns
worden ook wel de Jackass pinguïns genoemd omdat ze hetzelfde geluid maken als
een ezel.





De ervaringen die mij echter het meest zullen bij blijven
van mijn tijd in Kaapstad, zijn de ontmoetingen met de mensen. Het is een land
van tegenstellingen waarbij stad en township op een steenworp afstand van
elkaar verwijderd zijn. Een erfenis van de geschiedenis waar wij ook een
belangrijk aandeel in hebben gehad. Toch is er hoop op een betere toekomst. Ik
proef dat uit de gesprekken met mensen. De kinderen op de Hector Peterson
School in het straatarme township Wallacedene die dromen van een toekomst als
ingenieur of arts. Door steun van de ORT foundation krijgen deze kinderen een
bèta en techniek opleiding die hen een mogelijkheid biedt op een toekomst
buiten het township. De woorden van ex-gedetineerde Derrick Grootboom op
Robbeneiland vervullen mij met ontzag. Hier spreekt zoveel kracht uit dat ik
werkelijk geloof in de overwinning van het goede op het kwaad. Ook de blanke
Zuid-Afrikanen realiseren zich dat er maar één weg mogelijk is: men moet samen
verder.

Nelson Mandela zei ooit: "Education is the most powerful weapon which you can use to change the world." Ik ben het met hem eens. Opleiding, kennisuitwisseling en het openstaan voor andere ideeën zijn een sleutel tot verandering. Kennis kun je niet afnemen. Daar ben jij zelf de baas over. 'I am the captain of my soul'. Deze regel neem ik in mijn hart vanuit Kaapstad mee.