Succesverhaal Keltisch: klein en fijn

De studie Keltische Talen & Cultuur werd begin dit jaar met een 4.8 op een schaal van 1 tot 5, als beste beoordeeld in de Nationale Studentenenquête onder bachelorstudenten van de UU. De docenten van de opleiding krijgen maar liefst een 5; het hoogst mogelijk cijfer. Genoeg reden om poolshoogte te nemen bij Keltisch. 

Ik ga eerst naar studievereniging Asterix. Pr-functionaris Tom vertelt wat de studie Keltisch eigenlijk inhoudt. “Het doel van de studie is om inzicht te krijgen in de manier waarop talen in elkaar zitten.” Dit leren de studenten aan de hand van ingewikkelde Keltische talen zoals Oud-Iers en Welsh. Ook leren de studenten middeleeuwse manuscripten te ontcijferen. Tom: “Doordat we oude wetteksten en verhalen vertalen, komen we ook veel te weten over de cultuur van de Kelten.”   

Matching & selectie
De opleiding heeft niet veel studenten. Jaarlijks beginnen er zo’n 10 aan de opleiding. Zij zijn meestal zeer gemotiveerd. Hoogleraar Keltische Talen & Cultuur Peter Schrijver: “In zekere zin hebben wij een natuurlijke vorm van matching & selectie: je gaat geen Keltisch studeren zonder er van te voren heel goed over nagedacht te hebben!”

Lian beaamt dit. Zij volgt nu de onderzoeksmaster Keltisch: “Alle studenten moeten vlak voor ze gaan studeren door een periode heen waarin ouders, familie en vrienden zich afvragen waarom je een studie wil gaan doen waar je niks mee kan. Als je je daar niet door laat afschrikken, ben je een zeer gemotiveerd persoon. Dat zorgt dat er hier een heerlijke gemotiveerde sfeer hangt!”

Enthousiaste docenten
De rol die docenten in de opleiding spelen, versterkt de motivatie van de studenten, zegt Tom. “Studenten die bij de start minder  gemotiveerd zijn, worden aangestoken door het enthousiasme van de docenten.”

Ondanks de hoge gemotiveerdheid begint een aantal studenten toch met een verkeerde verwachting. Schrijver: “Sommige studenten denken dat ze veel met leuke verhalen gaan doen. Ze hebben Tolkien gelezen, willen vluchten in een sprookjesachtig verleden. Dat blijkt het dan niet te zijn. Ze moeten keihard leren op heel moeilijke talen. Toch zie je dat ze erdoor gepakt worden. Zelfs ingewikkeld vinden ze leuk.” Tom beaamt dit: “Ik was altijd goed in talen en zie hier een uitdaging in.”

Blijkbaar weegt het enthousiasme waarmee de docenten hun vak geven, op tegen de moeilijkheidsgraad van de stof. Docente Karianne Lemmen: “Studenten zijn vaak heel gemotiveerd en de docenten zijn heel enthousiast over hun vakgebied. Dit versterkt elkaar. Ik vind het altijd heel knap om te zien dat onze studenten in korte tijd de basis van een enorm ingewikkelde taal zoals Oud-Iers onder de knie krijgen. Dat is mogelijk door de enorme motivatie van zowel studenten als docenten.” Student Tom: “Als ik mijn docenten hoor praten dan denk ik ‘wow, die weten waar ze het over hebben’.” Hoogleraar Peter Schrijver ziet dit ook: “De studenten beschouwen ons als een deskundig team.”

Toch kent ook Keltisch afhakers. Zoals Erin (22), die na een half jaar Keltisch is gestopt. “Ik ben gezakt op het taalgedeelte van de studie. Ik kon het tempo niet bijbenen. Daardoor dreigde ik mijn bindend studieadvies niet te halen.” Tom ziet dit vaker gebeuren: “De meesten struikelen over de verplichte taalvakken. Niet iedereen schat van te voren goed in hoe pittig die zijn.”

Informele sfeer
De prettige, informele sfeer van de opleiding is voor veel studenten ook een reden voor tevredenheid. Erin: “Doordat de opleiding zo klein is, is het contact met docenten informeel. Je kan makkelijk vragen stellen en extra hulp inschakelen. Zelfs nadat ik gestopt was met Keltisch, had ik nog een leuk contact met de docenten.” Het persoonlijke vindt Tom ook heel belangrijk: “Ik heb hiervoor Psychologie gestudeerd, daar had ik het gevoel een nummertje te zijn. Hier is dat absoluut niet zo.” Schrijver beaamt dit: “Docenten zijn geen poppetjes die in de verte hoorcollege staan te geven.”

Ook de studenten onderling hebben het gezellig. Tom: “Ik heb hier een veel hechtere band met medestudenten: iedereen is actief in de studievereniging, commissies, studieclubs of de faculteitsraad.” Schrijver: “Wij hebben bij Keltisch de traditie dat studenten van verschillende jaren hetzelfde college volgen. Zo komen studenten elkaar tegen en ontstaat een hechte gemeenschap.”

De goede onderlinge band van de studenten is volgens Schrijver ook goed voor de studieresultaten. “Buiten het studieprogramma om ontstaan bijspijkerklasjes waarin de goede studenten degenen helpen die meer moeite hebben met de vakken. Hoewel de universiteit de betere student graag een honoursprogramma ziet doen, merken wij dat het mengen van goede en minder sterke studenten juist een positief effect heeft.”

Uitzonderlijke keuze pré op arbeidsmarkt
Blijft het feit dat menigeen zich afvraagt wat je met een studie Keltisch op de arbeidsmarkt kan doen. Sowieso hebben taalstudenten van alle afgestudeerden het minste kans op een goedbetaalde baan op niveau. Docent Schrijver: “Op voorlichtingsdagen vragen scholieren, maar vooral ook hun ouders, wat je er nu eigenlijk mee kan. Ik vind het belangrijk om hier altijd eerlijk over te zijn dus is mijn eerste antwoord: je kan er niks mee.  In tweede instantie zegt hij dat Keltisch in dezen niet verschilt met andere universitaire opleidingen die niet tot een specifiek beroep opleiden. Alleen klinkt Keltisch raar.

Maar juist met zo’n opvallende studiekeuze kan je uitblinken, denkt hij. “Je gemotiveerdheid zegt iets positiefs over je persoonlijkheid. Dat kunnen werkgevers waarderen. Bovendien blijkt uit je keuze dat je niet achter de meute aanloopt: het is niet zo dat je maar Rechten of Psychologie bent gaan doen, omdat je niet wist wat je wilde. Het verschil is dat je met Keltisch hard moet werken om een baan te vinden. Maar daar kan je je op voorbereiden tijdens je master. Dan kies je bijvoorbeeld in de richting van het archiefwezen, of juist moderne talen.”

Supertevreden, extreem gemotiveerde studenten en enthousiaste, vakbekwame docenten en toch zit de opleiding in de gevarenzone: er is altijd een kans dat Keltisch wegbezuinigd wordt. Keltische talen & Cultuur heeft het in het verleden zwaar gehad, zo blijkt uit de oratie Keltisch en de buren: 9000 jaar taalcontact van Peter Schrijver, die hij hield toen hij in 2007 hoogleraar Keltische Talen & Cultuur werd.
Hoogleraar Schrijver: “We zijn eigenlijk te klein om door het hoepeltje van minimaal 20 eerstejaars te springen. Gelukkig staat daar tegenover dat we hoge kwaliteit leveren, internationaal goed aangeschreven staan en natuurlijk dat de studentenbeoordelingen zo positief zijn.”

Toch zijn ze bij Keltisch altijd bezig met hun voortbestaan. Schrijver: “Wij zorgen dat we middenin de faculteit staan en ons steentje bijdragen door vakken aan te bieden die ook voor andere studenten interessant zijn. Zo hebben we een aantal cursussen die relatief veel studenten trekken, zoals Introduction to Celtic Studies, een algemene introductie, die gaat over Keltische talen en culturen tussen 500 voor Christus en nu. Ook Celtic Literature and History, over Middeleeuws Ierse en Welshe literatuur en samenleving is populair.”

Bedreigde diersoorten
Dat Keltisch de enige opleiding in Nederland is en zelfs een van de weinigen in Europa, is geen garantie voor voortbestaan, weet Schrijver: “Groningen had als enige een opleiding Finoegrische Talen en die is opgeheven zonder enige vervanging. Ook Portugees in Utrecht was de enige opleiding in Nederland, en is nu opgeheven. Kleine opleidingen zijn nu eenmaal kwetsbaar. Het is moeilijk, maar je moet het optimistisch blijven zien.”

Ook de studenten houden zich bezig met het profileren van hun studie, aldus Tom: “Wij willen af van het stigma dat je niks kan met deze opleiding zit en enkel dode talen bestudeert. Wij zorgen daarom dat er altijd studenten van ons in de faculteitsraad en opleidingscommissie zitten. Zo laten we zien dat wij bestaan én dat we heel goede studenten hebben.”

Als ik Tom vraag of er nog iets te perfectioneren is aan de opleiding, geeft hij aan dat hij hoopt dat er meer mensen de opleiding Keltisch kiezen en dat het stigma ‘een opleiding waar je niks mee kan’ verdwijnt. Docente Lemmen vindt het jammer dat vanaf volgend jaar eerste- en tweedejaars geen gezamenlijk college meer gaan krijgen: “We zijn in de pas gaan lopen met de rest van de faculteit. Heel jammer, daardoor wordt het onderlinge contact minder dan nu het geval is.

Te evenaren
Is het voor andere opleidingen mogelijk het succes van Keltische Talen & Cultuur te evenaren? Of heeft Keltisch in die zin gewoon ‘geluk’ dat ze klein zijn en daardoor veel persoonlijke aandacht kunnen bieden aan hun studenten? Peter Schrijver: “Kleinschalig onderwijs is altijd te realiseren. Zelfs bij de faculteit Geesteswetenschappen waar veel bezuinigd moest worden, is het de faculteit gelukt om werkgroepen met maximaal 30 studenten te realiseren. Dat is ook bij andere faculteiten mogelijk. Je geeft één groot hoorcollege en daarnaast kleine, vaste werkgroepen. Op die manier creëer je een groep studenten die samen door de studie trekt en die zich aan elkaar kan optrekken.” Ook matching & selectie zou een oplossing kunnen zijn, aldus Peter: “Je ziet bij Keltisch dat het begint met motivatie.”