Sekswerkende student: lucratief maar met een lastig stigma

Hoewel het onderwerp afwijkt van de gemiddelde lezing, zit de zaal die studentenvereniging internationale betrekkingen SIB-Utrecht heeft afgehuurd vol. Het publiek wacht op de sekswerkdeskundigen die gaan spreken. Volgens organisator Heleen is het belangrijk dat sekswerk wordt besproken. “We weten dat er een aardig aantal studenten bij dit werk betrokken is, maar toch hoor je er weinig over.” Medeorganisator Fayrouz stemt in. “Met de lezing hopen we dit taboe enigszins te doorbreken zodat mensen er over durven te praten.” 

Een emotionele bijbaan
Van links naar rechts: promovendus Marije van Stempvoort, activist en sekswerker Lyle Muns en coördinator Velvet December van sekswerkers vakbond Proud, foto SIB

“Hoeveel mensen kennen jullie die sekswerk doen?” vraagt Lyle Muns aan zijn publiek. Een tiental handen gaat aarzelend omhoog. Tijdens de lezing vertelt de activist en student politicologie aan de Universiteit van Amsterdam over zijn ervaringen als sekswerker. “Omdat ik opgroeide in een klein dorpje kwam ik als homo al snel terecht op het internet. Daar werd mij geregeld geld aangeboden maar ik durfde hier niet op in te gaan. Toen ik ouder werd, begon ik op een vrijere manier naar seks te kijken, ging ik studeren en steeds vaker reizen. Het reizen en studeren kostte veel geld dus besloot ik het toch maar eens te proberen.”

“Vanwege de negatieve verwachtingen en beelden van sekswerk dacht ik dat klanten gevaarlijk konden zijn en was ik heel zenuwachtig, maar mijn eerste klant bleek minstens zo nerveus. Hij vertelde over zijn jeugd en over de worstelingen met zijn seksualiteit. Ik dacht dat ik mijn kleren uit zou trekken, seks zou hebben en naar huis zou gaan. Kwetsbare mensen had ik niet verwacht. Ik kwam tot de ontdekking dat sekswerk ook een intellectuele en emotionele kant heeft. Bij elke nieuwe klant is het de uitdaging om hem met emotionele dynamiek te ontmantelen en op zijn gemak te stellen.”

De 25-jarige had veel last van het stigma en besloot uiteindelijk als sekswerker uit de kast te komen. “Ik kreeg steeds meer visie op mijn werk: hoe ik het professioneel moest aanpakken, hoe ik tot een prijs kwam en hoe ik duidelijk mijn grenzen moest stellen. Zoals veel sekswerkers legde ik deze weg alleen af. Ik kon niet praten met ouders en vrienden over mijn baan en in eerste instantie had in ook geen contact met collega’s. Met vragen over prijsvorming en voorwaarden kon ik nergens aankloppen. Dat maakt je kwetsbaar en bovendien is het onveilig omdat niemand weet waar je werkt. Uiteindelijk besloot ik voor mijn werk uit te komen. Hoewel ik veel negatieve reacties heb gehad, was het een bevrijdend moment. Ik hoop dat meer mensen uit de kast komen als sekswerker en dat mijn collega’s in de toekomst net als andere mensen gewoon over hun baan kunnen praten.”

Intellectuele motivatie
De beweegreden van Muns passen goed in het beeld die promovendus Marije van Stempvoort heeft van studenten die sekswerk doen. Voor de UvA en Swansea University doet ze onderzoek naar de motivatie en het welzijn van deze studenten. “Ten eerste speelt geld een belangrijke rol. Sekswerk verdient meer dan andere bijbanen, is flexibel en geeft onafhankelijkheid. Zo vertelde een Nederlandse student van buiten de EU mij dat ze dankzij sekswerk haar collegegeld kon betalen.”

Maar studenten hebben volgens Van Stempvoort meer redenen om voor sekswerk te kiezen. “Ze hebben ook persoonlijke of intellectuele motivaties. Ze doen het omdat ze het leuk vinden ondernemer te zijn, iemand iets te kunnen bieden of zichzelf op emotioneel en seksueel gebied te ontwikkelen. Ook zijn er studenten die feministisch gedachtegoed aanhangen en het interessant vinden de sociale rollen tijdens het werk te observeren.”

Sugar Daddy
Hoeveel studenten er precies werken in de seksbranche is volgens Van Stempvoort moeilijk te zeggen. “De doelgroep is moeilijk te bereiken en daarnaast zien ze zichzelf vaak niet als sekswerker. Neem bijvoorbeeld homo’s die voor een Grindr-date ad hoc om geld vragen voor een dienst, of studenten met een sugar arrangement waar studenten in ruil voor geld persoonlijke aandacht geven aan hun sugar daddy.” 

Hoewel het exacte percentage studenten met een seksbaantje onbekend is, ligt het percentage in Europese landen tussen de 2 en 7 procent. Lyle Muns vermoedt dat de studenten zich vooral bezighouden met direct sekswerk. “Dit is sekswerk waarbij fysiek contact plaatsvindt. Hier is een grote markt voor. Ik heb zelf weleens geprobeerd op de webcam te werken maar je moet veel online zijn als je daar geld aan wil verdienen.”

Gebrek aan acceptatie
Hoewel sekswerk financiële en persoonlijke voordelen op kan leveren, heeft de beroepsgroep last van problemen zegt Van Stempvoort. “Vrijwel het grootste probleem is het stigma: de sociale uitsluiting en het gebrek aan acceptatie. Sekswerkers krijgen uit hun omgeving vaak negatieve reacties. Sekswerk is vaak negatief in het nieuws vanwege mensenhandel en daarnaast kunnen mensen het moeilijk voorstellen dat studenten hier vrijwillig voor kiezen.”

Hoge drempel
Na een vragenronde lopen de bezoekers langzaam de zaal uit. Zo ook Carmen die voor haar scriptie aan de VU onderzoek doet naar immigrant- en transsekswerkers. “Het is een doelgroep waar weinig naar wordt omgekeken maar die wel hulp verdient.” Haar vriendin Indie ervaart dat er een groot taboe op sekswerk heerst. “Toen ik mensen vroeg om hiernaartoe te komen, merkte ik dat de drempel te hoog voor ze was. Het staat te ver weg en ze kunnen zich er niet in verplaatsen.”